Με μια μεγάλη συναυλία αφιέρωμα στον σπουδαίο Ψαραντώνη, θα κορυφωθούν οι εκδηλώσεις του Δήμου Ανωγείων για την 74η επέτειο του Ολοκαυτώματος του χωριού από τους Γερμανούς. Η εκδήλωση θα γίνει την Δευτέρα 13 Αυγούστου στις 9 μ.μ στο Θέατρο “Νίκος Ξυλούρης” και από τη σκηνή θα παρελάσουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για να τιμήσουν τον Ψαραντώνη και την ανεκτίμητη προσφορά του στην μουσική.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που θα παρευρεθούν θα είναι οι Βινίτσιο Καποσέλα, Γιάννης Αγγελάκας, Ψαρογιώργης, Λουκάς Θάνος,Jim White,, Φώτης Κατράκης, Μαρίνα Δακανάλη, Γιώργης Βρέντζος, Νίκη Ξυλούρη, Γιώργης και Μενέλαος Νταγιαντάς, Γιώργης Καλομοίρης, Νεκτάριος Κοντογιάννης, Νίκος Παραουλάκης, Κώστας Ανετάκης, Βασίλης Γιασλακιώτης, τα εγγόνια του Ψαραντώνη και πολλοί άλλοι. Την επιμέλεια έχουν οι Γιώργης Ξυλούρης και Πάρις Περυσινάκης. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

 Στο μαρτυρικό μας χωριό, πριν από 74 χρόνια συντελέστηκε μια μεγάλη τραγωδία, η οποία σημάδεψε τις ζωές όλων εκείνων, που αγωνίστηκαν και αντιστάθηκαν στα Γερμανικά στρατεύματα της Κατοχής. Μια τραγωδία που σφράγισε τις ζωές των κατοίκων, οι οποίοι πάλεψαν να επιβιώσουν μέσα από τα χαλάσματα.

 -Ώρα 10: 30 π.μ.:   Επίσημη  Δοξολογία στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη.

-Ώρα 11: 00 π.μ.: Επιμνημόσυνος δέηση στην πλατεία Αρμί, στο χώρο του Ηρώου.

Εκφώνηση του Πανηγυρικού της ημέρας από  τον κ. Γιώργο Ψαρουδάκη (Φιλόλογο – Ιστορικό, εγγονό του Περβολογιώργη), με τίτλο «Οι Αγώνες των Ανωγειανών για Ελευθερία και Ανθρωπιά». Απόσπασμα από το τραγούδι της Ειρήνης  Αναγνωστάκη με τίτλο «Ω! Παναγιά μου Ανωγειανή» από την Μαρίνα Δακανάλη .

-Κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο της πλατείας Αρμί.

-Ενός λεπτού σιγή.

-Ανάκρουση Εθνικού Ύμνου.

-Πέρας Τελετής.

Ώρα  21: 30 μ.μ.: Θέατρο «Νίκος Ξυλούρης», θα ακολουθήσει εκδήλωση αφιερωμένη στον Ψαραντώνη.

Το Ολοκαύτωμα των Ανωγείων ξεκίνησε την 13η Αυγούστου και ολοκληρώθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου του 1944. Για  τρεις εβδομάδες οι Γερμανοί, έκαιγαν, λεηλατούσαν και δολοφονούσαν αθώους πολίτες, τόσο εντός του χωριού, όσο και πάνω στα λημέρια του Ψηλορείτη όπου έστελναν συνεχώς αποσπάσματα προς αναζήτηση ανταρτών ή πολύτιμων αντικειμένων που ενδεχομένως προσπάθησαν να σώσουν οι Ανωγειανοί από το νοικοκυριό τους κατά τη διάρκεια του ξεριζωμού τους κρύβοντας τα στο βουνό. Ένα από τα θύματα εκείνων των τριών εβδομάδων είναι ο Μάνολας Μ.Σκουλάς, γιος του ξακουστού παλιού Ανωγειανού λυράρη Μιχαλιό Σκουλά. Τον Μάνολα δολοφόνησε γερμανικό απόσπασμα με το πτώμα του να μένει άταφο για σαράντα ολόκληρες ημέρες!

Όλα έγιναν μετά την 15η Αυγούστου, στην περιοχή “Απάτες” στον Ψηλορείτη. Στη ρίζα της βορινής πλαγιάς των Απατών και σε δυο τρύπες κοντά στο μητάτο Αρούς, κρύβονταν δυο ομάδες Ανωγειανών για να γλιτώσουν από τους Γερμανούς που είχαν κατακλύσει τα Ανώγεια και το Αόρι τους. Στη μια τρύπα κρύβονταν οι Γ.Ξυλούρης (Ψαράκης), Γ.Σταυρακάκης (Πανιάς) και ο Μάνολας Σκουλάς. Στην άλλη τρύπα βρίσκονταν οι Αλκ.Σκουλάς (Γρυλλιός), ο Ν.Ρούλιος και ο Μ.Τζαγκαράκης ( Γιωργαγκούλιος).Είχαν μαζί τους ένα πρόβατο σφαγμένο, το οποίο έψησαν και έφαγαν όλοι. Αλλά δεν είχαν καθόλου νερό μαζί τους!

Η δίψα τους οδήγησε στην απόφαση να δέσουν από τη μια μεριά την προβιά του προβάτου, την οποία έδωσαν στον Μάνολα για να πάει στην πηγή της Ζωμίνθου, να την γεμίσει νερό και να το φέρει να πιουν όλοι. Δυστυχώς όμως η μοίρα του Μάνολα του έπαιξε άσχημο παιχνίδι, καθώς ενώ δεν είχε απομακρυνθεί πολύ από το σημείο που βρισκόταν η τρύπα και κατευθυνόμενος προς την κορφή των Απατών, ακολουθώντας το μονοπάτι, έπεσε πάνω σε Γερμανικό απόσπασμα. Χωρίς καμία προειδοποίηση η προσταγή για να σηκώσει ψηλά τα χέρια, δέχτηκε ομοβροντία πυροβολισμών και έπεσε νεκρός με πολλές σφαίρες να έχουν βρει το σώμα του..

Οι υπόλοιποι πέντε σύντροφοι του άκουσαν τους πυροβολισμούς αλλά δεν μπορούσαν να γνωρίζουν την τραγική κατάληξη του Μάνολα τον οποίο περίμεναν μάταια πολλές ώρες.. Μόλις νύχτωσε για τα καλά, αποκαμωμένοι από τη δίψα, βγήκαν από τις τρύπες και κατευθύνθηκαν προς τον Μυλοπόταμο και έξω από τα όρια κλοιού των Ανωγείων και έτσι γλίτωσαν τις ζωές τους.

Τον Μάνολα Σκουλά αναζήτησαν οι δικοί του άνθρωποι, μετά το Ολοκαύτωμα και την αποχώρηση των Γερμανών στα μέσα Σεπτεμβρίου. Η οικογένεια του που είχε βρει καταφύγιο στο χωριό Άγιος Μύρωνας του Ηρακλείου, επέστρεψε και τον αναζήτησε.Η σορός του βρέθηκε σε πλήρη αποσύνθεση περίπου σαράντα μέρες μετά τη δολοφονία του. Οι συγγενείς του μάζεψαν τα υπολείμματα της σορού του, τα τύλιξαν σε μια κουβέρτα και τον έθαψαν ακριβώς δίπλα στο σημείο που τον βρήκαν νεκρό..

Η αδελφή του Ειρήνη Σκουλά, παρούσα στην ταφή του Μάνολα σαράντα μέρες μετά το θάνατο του, ξεκίνησε ένα γοερό μοιρολόι πάνω από το μνήμα του, από το οποίο αναφέρουμε ένα απόσπασμα:

“Όφου και σε σκοτώσανε παιδί μου, στ’ Αόρι ‘λω στσ’ Απάτες γιασεμί μου.

Και είσαι φως μου ήρωας ανθέ μου, που το χωριό φευγάτος καντιφέ μου.

Μπάλες, σιδερένιε μου παιδί μου, εκατό χιλιάδες πήρες γιασεμί μου.

Και ‘μεις σε περιμέναμε χαρά μου, αδερφέ μου, σαράντα μέρες χουβαρντά μου..”

Αφήγηση Γεωργίου Σμπώκου, τέως δημάρχου Ανωγείων-

10 ετών στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος (γεννηθείς το 1934)

Ήταν μια ηλιόλουστη μέρα, που την έκανε ακόμα πιο λαμπρή το φωτογενές και εξαίσιο περιβάλλον του ιερού Ψηλορείτη. Εμείς, μια τριανταριά παιδιά, βρισκόμαστε μέσα σε ένα ευρύχωρο σπήλιο στα “Μελιδομάσκαλα”, ανατολικά της Νίδας και στην είσοδο του, φρουρός ακοίμητος, ο επιστάτης του σχολείου Βασίλης Δραμουντάνης (Κακοπάντιδος), μη επιτρέποντας σε κανένα μας να ξεμυτίσει και επισημανθούμε από τα γερμανικά αεροπλάνα, που διαρκώς πετούσαν από πάνω μας.

Το βράδυ φύγαμε από το σπήλιο και πήγαμε για διανυκτέρευση σε μητάτα συγγενών. Εμείς, εγώ και ο εξάδελφος μου Γιάννης Σμπώκος (σ.σ ο μετέπειτα στρατηγός και αρχηγός του υγειονομικού του Ε.Σ), παιδιά τότε, 10 και 11 ετών αντίστοιχα, πήγαμε στο κοντινό μητάτο των Ατζαράδων (Σμπώκηδων). Εκεί βρήκαμε εκτός από τους βοσκούς και καμιά εικοσαριά άοπλους Ανωγειανούς. Το μητάτο γεμάτο από αγαθά. Φάγαμε και σύντομα μας πήρε ο ύπνος. Το πρωί της 14ης Αυγούστου 1944 μόλις  ξυπνήσαμε, διαπιστώσαμε ότι στο μητάτο δεν υπήρχε κανείς και η ψυχή μας γέμισε από τρόμο. Αργότερα μάθαμε ότι τη νύχτα δόθηκε η εντολή όλοι οι άοπλοι να εγκαταλείψουν τον Ψηλορείτη και να βγουν εκτός Γερμανικού κλοιού. Εμείς κατσουλιστά, βγήκαμε και προχωρήσαμε λίγο πιο πέρα από το μητάτο, για να διαπιστώσουμε αν υπήρχε  κίνηση στον κάμπο της Νίδας και η απογοήτευση μας μεγάλωσε, όταν διαπιστώσαμε ότι παντού βασίλευε νεκρική ησυχία, ούτε φύλλο δεν εκινείτο..

Τότε ο Γιάννης μου λέει:”Έλα καημένε Γιώργο να φάμε τσι τελευταίες μας πατάτες..”. Τις είχαμε χώσει στην αθρακιά, που διατηρείτο στη μέση του μητάτου, από την προηγούμενη νύχτα. Ενώ με βουλιμία, τρώγαμε τις οφτές πατάτες, ακούσαμε μια φωνή. Πεταχτήκαμε έξω και είδαμε τον Δ.Κεφαλογιάννη (Πρινιανό), να μας φωνάζει να τον ακολουθήσουμε. Μαζί του φτάσαμε στο πηγάδι, στα Μελιδομάσκαλα και από εκεί στο λημέρι στα Πετραδολάκκια, αφού πρώτα μαζί με τους βοσκούς , οδηγήσαμε το κουράδι μας στην Αμμουδάρα, ανατολικά του Βαρσάμου και αφού το ξεκουδουνώσαμε, το οδηγήσαμε στους βαθείς και απόμερους λάκκους της περιοχής, εγκαταλείποντας το.

Το απόγευμα στο Λημέρι, κόσμος πολύς, οπλισμένοι και άοπλοι, όλοι βρίσκονταν σε αναμονή, γνωρίζοντας ότι επραγματοποιήτο ο κλοιός των Γερμανών και ο οποίος στένευε όσο περνούσαν οι ώρες. Ο ήλιος είχε κατέβει χαμηλά προς τη δύση του, όταν ακούστηκε η διαταγή του αρχηγείου της Εθνικής Αντάρτικης Ομάδας “Ο Ψηλορείτης” που έλεγε: “Όλοι οι άοπλοι να επιχειρήσουν τη νύχτα να περάσουν τον Γερμανικό κλοιό και όσοι έχουν παιδιά να τα οδηγήσουν έξω από αυτόν και στη σωτηρία..”.

Εμείς, τα δυο παιδιά, με μια ομάδα ενόπλων, που την αποτελούσαν οι Χριστόδουλος Σμπώκος, Βασίλειος Καλλέργης (Γαρτζόλης), Ιωάννης Σμπώκος (Κωστακογιάννης), Ιωάννης Καλλέργης (Σηφογιάννης) και Χρόνης Κονιός (Κονιδοχρόνης), πήραμε τη βορεινή κατεύθυνση προς το χωριό, με στόχο να φτάσουμε στον Κουλούκωνα, περνώντας τον παλιό εθνικό δρόμο, όπου πιθανότατα βρισκόταν οι οικογένειες μας, που είχαν εξοστρακιστεί από το χωριό μαζί με όλες τις άλλες.

Βασιλεμένος ο ήλιος φτάσαμε στην κορφή των Απατών, πάνω από τα Ανώγεια. Από εκεί διακρίναμε κινήσεις στα φυλάκια των Γερμανών, που ήταν στο Ασφενταμαρό και πάνω από του Ξυλογιάννη το δέτη, οι οποίοι τις πρώτες μέρες διατηρούσαν σε στενό κλοιό το χωριό. Παράλληλα την ίδια ώρα, είδαμε να βγαίνουν πυκνοί καπνοί από τα Σαλουστριανά. Το έργο της φωτιάς και της καταστροφής είχε αρχίσει. Ενώ βρισκόμασταν στις Απάτες, κρίθηκε σκόπιμο να προχωρήσουμε, χωρίς τα μακρύκανα όπλα των συνοδών μας, οι οποίοι κράτησαν τα μπιστόλια και μαχαίρια τους. Τα όπλα φορτώθηκε ο Κονιδοχρόνης και τα επέστρεψε στο Λημέρι. Περιμέναμε να νυχτώσει και ξεκινήσαμε με κατεύθυνση προς το Δάσος και την Αξό. Όλοι ήμαστε κατάκοποι από την ολοήμερη πορεία μας και το κατέβασμα μας από τις Απάτες, φοβερό και μαρτυρικό, χωρίς την ύπαρξη δρόμου, ανάμεσα από ασπαλάθους και αγκουτσάκους, γκρεμοβολιζόμαστε συνεχώς μέσα στο σκοτάδι και μετά από ώρες φτάσαμε στα αμπέλια, ανατολικά της Αξού.

Ψάχνοντας βρήκαμε λίγες χολέρες και κορέσαμε κάπως την πείνα μας και στη συνέχεια, μέσα στο αμπέλι μας πήρε ο ύπνος, βαρύς και λυτρωτικός. Βαθιά χαράματα, βρισκόμαστε στο πόδι, με κατεύθυνση την Αξό. Δεν είχαμε απομακρυνθεί ούτε χίλια μέτρα και ομάδα Γερμανών διερευνούσε την περιοχή μέσα στην οποία είχαμε διανυκτερεύσει. Πριν φτάσουμε στο Τείχος της Αξού, όπου όλοι οι Αξικοί ήταν συγκεντρωμένοι και αμίλητοι παρακολουθούσαν το κάψιμο και την ανατίναξη των σπιτιών των Ανωγείων, πάρθηκε η απόφαση να αλλάξουμε πορεία, να κατευθυνθούμε στου Σφυρή το Μετόχι (Λειβάδα), για να μη δημιουργήσει η διέλευση μας προβλήματα στους Αξικούς. Φθάνοντας στη Λειβάδα, δεν μπήκαμε στο χωριό για τους ίδιους λόγους.

Σταματήσαμε στους βράχους που είναι δυτικά του χωριού και ειδοποιήσαμε τον Κυνηγαντώνη να μας φέρει νερό και κάτι να φάμε. Σε λίγο έφτασε ο Κυνηγαντώνης με μπόλικο νερό και λίγες ελιές με παξιμάδι. Φάγαμε, ήπιαμε και ξεκινήσαμε με κατεύθυνση τους Ασυρώτους. Εκεί φιλοξενηθήκαμε στο σπίτι του παπά-Βερτούδου και το πλούσιο τραπέζι με κρέας και μακαρόνια με αθότυρο θα μου μείνει αξέχαστο, παρά το ότι έφαγα ελάχιστα, λόγω της ελονοσίας που με βασάνιζε και του πυρετού που είχε αρχίσει να με ψήνει. Αμέσως μόλις φάγαμε, ξεκινήσαμε να διαβούμε τον αμαξωτό δρόμο και να φτάσουμε στο απυρόβλητο και τη σωτηρία..

Φθάνοντας στο Γεροπόταμο και λίγες δεκάδες μέτρα από τον αμαξωτό δρόμο, καθίσαμε σε ένα χώρο με πυκνά πλατάνια, περιμένοντας την ώρα για το μεγάλο πήδημα. Οι Γερμανοί αποχωρούσαν από όλη την Κρήτη προς τα Χανιά και οι φάλαγγες των αυτοκινήτων που ήταν γεμάτα εφόδια και Γερμανούς στρατιώτες, υποδεχόταν η μια την άλλη. Πότε ο ένας, πότε ο άλλος άκουγε θόρυβο αυτοκινήτων και έτσι πέρασε σημαντικός χρόνος που εξακολουθούσαμε να είμαστε κρυμμένοι μέσα στους πλάτανους. Κάποια στιγμή ο μπάρμπας μου ο Χριστόδουλος έδωσε το πρόσταγμα: “Εμπρός πάμε!”.

Τρέξαμε κι ανεβήκαμε στο δρόμο. Τον περάσαμε αστραπιαία και αναρριχηθήκαμε σε μια καψαλιασμένη γαρμπινή πλαγια, που ήταν ευκολοδιάβατη. Και ξαφνικά και ενώ θέλαμε περί τα είκοσι μέτρα να φτάσουμε στην κορυφή και να αποκωλέψομε, πράγμα που θα σήμαινε το τέλος των κινδύνων της μαρτυρικής πορείας μας, φάνηκαν τα πρώτα αυτοκίνητα Γερμανικής φάλαγγας, γεμάτα στρατιώτες, με έτοιμα τα πολυβόλα πάνω από τα κουβούκλια των οδηγών..

“Πέσετε κάτω!”, ήταν η προσταγή. Πέσαμε, αν και ήμαστε τελείως ακάλυπτοι και αν έστω και ένας Γερμανός γύριζε προς τη μεριά μας θα μας επεσήμανε αμέσως. Ευτυχώς οι πλάτες των Γερμανών ήταν στραμμένες προς εμάς και έτσι η φάλαγγα πέρασε και το δεύτερο πρόσταγμα, “γλακάτε!”, ενεργοποίησε όλους που δαιμονιωδώς και με όσες δυνάμεις είχαν, έτρεχαν να απογείρουν. Ο μόνος που έμενε ακίνητος ήμουν εγώ και η φωνή του πατέρα μου (Κωστακογιάννη) γεμάτη αγωνία ακούστηκε:”Γιώργο παιδί μου, σήκω και γλάκα!”. Εγώ κοίτομαι στο χώμα, ανίκανος να κινηθώ. Και τότε άκουσα και πάλι τη φωνή του πατέρα μου, που επέστρεφε να με πάρει:”Ω, Παναγία μου , κι έσκασα το κοπέλι!”. Κι αρπάζοντας με στη μασχάλη του, έτρεξε κι έφθασε τους άλλους πίσω από την κορυφή. Από εκεί πήγαμε στη Θοδώρα, όπου φιλοξενούνταν οι οικογένειες μας,

Οι αντάρτες ξαναγύρισαν στον Ψηλορείτη, για να μπουν μετά από λίγους μήνες νικητές και τροπαιούχοι στα μεγάλα κάστρα, Ρέθυμνο και Ηράκλειο κι εγώ αρρώστησα βαριά. Ευτυχώς η μεσολάβηση του Ερυθρού Σταυρού και του Νταγιαντά του γιατρού, που έφεραν φάρμακα, αλλά και η παρουσία του Δαμαστιανού γιατρού, που βρισκόταν στην Θοδώρα, γιατί και η Δαμάστα καιγόταν, βοήθησαν να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα μου και να επιβιώσω..

Με τη μαντινάδα του αυτή ο Χαράλαμπος Σκουλάς (Χουμάς) απέδωσε πριν αρκετά χρόνια με τον καλύτερο τρόπο την απίστευτη Ναζιστική θηριωδία και βαρβαρότητα που έζησαν και τα Ανώγεια ,που αποτέλεσαν ένα από τα πολλά κομμάτια του παζλ που συνέθεταν την εικόνα της καταστροφής και των δεινών που έφερε η Κατοχή στην μαρτυρική Χώρα μας.

Δυο μέρες πριν την μεγάλη γιορτή της Παναγίας, εκείνη τη μαύρη Κυριακή στις 13 Αυγούστου 1944, 8 η ώρα το πρωί ήταν η στιγμή που οι Ναζί έδειξαν το πιο βάρβαρο πρόσωπο τους.

Oχι δεν ήρθαν μόνο για να ισοπεδώσουν ένα τόπο που αποτέλεσε κέντρο Αντίστασης και αδούλωτου πνεύματος.

Δεν ήρθαν μόνο για να φοβίσουν ,να λεηλατήσουν,να σπάσουν το ηθικό των κατοίκων,που για το μόνο που πάλευαν ήταν η Ελευθερία τους και η υπερηφάνεια τους.

Ήρθαν και για να σκοτώσουν..Όχι μόνο αυτούς που πίστευαν ότι τους απειλούσαν,αλλά ακόμα και αμάχους.

Ο Στεφανής ήταν ένα μικρό 8χρόνο παιδί..Έπαιζε στο Περαχώρι με φίλους του,την ώρα που οι Γερμανοί κύκλωναν το χωριό.Ανέβαιναν μια ανηφόρα με παιδικά γέλια και χαμόγελα όταν ένας απλός στρατιώτης θυμήθηκε την εκπαίδευση του στα Ες-Ες που πρόσταζε να μην υπάρχει έλεος, ανθρωπιά, κανόνες..

Πυροβόλησε και σκότωσε τον μικρό Στεφανή. Η σφαίρα τον σκότωσε επί τόπου, εκεί όπου από το 2006 στέκει και το μνημείο για τον θάνατο του στα Ανώγεια. Το μνημείο ενάντια στην τυφλή βία. Ενάντια στον πόλεμο και τον Φασισμό.

Ο Στεφανής ήταν το πρώτο θύμα. Το μίσος και η βαρβαρότητα κατά τη διάρκεια των 22 ημερών ολοκαυτώματος των Ανωγείων ξεπερνά κάθε όριο λογικής και φαντασίας. Αρκετοί γέροντες και γυναίκες που έμειναν κρυπτόμενοι στο χωριό και άρρωστα παιδιά που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, καίγονται ή καταπλακώνονται από τα ερείπια και οποιοσδήποτε κινούμενος στόχος τίθεται στο στόχαστρο των Γερμανοκεσταμπιτών. Δύο παιδιά και είκοσι πέντε άντρες και γυναίκες εκτελούνται η καταπλακώνονται από τα χαλάσματα και είναι οι ακόλουθοι:

-Αεράκης Νικόλαος

-Βρέντζος Εμμανουήλ

-Βουιδάσκης Βασίλειος

-Βλατά Ελένη

-Κοκοσάλη Αμαλία

-Κουβίδης Μιχαήλ

-Καβλέντη Αγάπη

-Καλλέργη Αικατερίνη

-Καραίσκου Ειρήνη

-Ξυλούρης Στέφανος (παιδί 8 ετών)

-Ξυλούρης Κων/νος

-Ξυλούρης Ιωάννης

-Πατραμάνη Ελένη

-Πετροκόπος Κων/νος

-Πασπαράκη Ευαγγελία

-Σκουλάς Εμμανουήλ

-Σκουλά Όλγα

-Σκουλά Ανδρονίκη

-Σαλούστρου Αικατερίνη

-Σαλούστρου Ειρήνη

-Σαλούστρος Εμμανουήλ

– Σπαχή Αφροδίτη

-Χαχλιούτης Κων/νος (παιδί 14 ετών)

-Σπιθούρης Γεώργιος

-Παπαδιός Εμμανουήλ

-Κουτάντος Σωκράτης

-Κουταντος Ιωάννης

Από τα εκτελεστικά αποσπάσματα σώζονται δια της φυγής, τρεις Ανωγειανοί οι : Μιχάλης Ρούλιος, Στέφανος Χαιρέτης και Ιωάννης Σουλτάτος ή Αλισαβογιάννης.

Tου Γιώργη Μπαγκέρη

Βγήκαν στ’Ανώγεια Γερμανοί, χιλιάδες και χαλούν τα.

Καιν’ και κουρσεύουν το χωριό, το διαλεχτό της Κρήτης.

Κλαίνε τριγύρω τα βουνά, κλαίει κι ο Ψηλορείτης,

γιατί κουρσεύτηκε κι αυτός, του πήραν τα κοπάδια,

κι έμεινε μόνος κι έρημος.

Πάλι το χτίσαν το χωριό και κάμαν τα κοπάδια

και στολιστήκαν τα βουνά, δεν είναι πια ρημάδια.

(Ιωάννης Φασουλάς-Νταμπακογιάννης)

Ήταν Κυριακή πρωί, ένα ζεστό πρωινό, στις 13 Αυγούστου του 1944 την ώρα που οι εκκλησίες λειτουργούσαν, όταν 7.000 Γερμανοί στρατιώτες με την ενίσχυση πυροβολικού και αεροπορίας και κατευθυνόμενοι από 4 σημεία, κυκλώνουν τα Ανώγεια.74 χρόνια πέρασαν, αλλά αυτή η ημέρα προκαλούσε και θα συνεχίσει να προκαλεί έναν αρχικό κόμπο στο στομάχι του κάθε Ανωγειανού όπου γης. Μια επέτειος που θα τιμάται αιώνια στον ιερό αυτό τόπο. Ο αρχικός κόμπος σύντομα μετατρέπεται σε φούσκωμα στο στήθος, ένα φούσκωμα περηφάνιας για την καταγωγή και τους προγόνους μας, που θυσίασαν τα πάντα για την Ελευθερία, αντιτάχθηκαν σθεναρά σε κάθε μορφή φασισμού και ναζισμού  και πότισαν το βωμό της με αίμα, δάκρυα, ξεριζωμό, προσφυγιά και αποκαΐδια, τα οποία όμως η μαχητική τους ψυχή γρήγορα μετέτρεψε σε αναγέννηση, στο στήσιμο ξανά του χωριού, στην επιστροφή του χαμόγελου και της ελπίδας, στα Ανώγεια που γνωρίζουμε σήμερα. Άλλωστε η μαντινάδα του Γιαλάφτη, διαχρονική, δίνει το στίγμα των Ανωγειανών που επέστρεφαν πάντα στον τόπο τους μετά τα τρία Ολοκαυτώματα της Ιστορίας τους, δυο από τους Τούρκους και ένα από τους Γερμανούς και μετέτρεπαν ακούραστοι και πείσμωνες την στάχτη σε λάσπη και πέτρα, τον θρήνο σε τραγούδι ελεύθερο.

Την Ιστορία του χωριού θα πω με λίγα λόγια..

Ότι το κάψαν τρεις φορές και πάλι είναι Ανώγεια..(Αριστείδης Χαιρέτης)

Οι Γερμανοί κατακτητές, λίγους μήνες πριν την οριστική τους αποχώρηση από την Κρήτη και την Ελλάδα, μια ανάσα πριν την οριστική κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ, που σκόρπισε τον θάνατο και τον όλεθρο σε ολόκληρη την Ευρώπη, θα θελήσουν να εκδικηθούν τα σημαντικότερα κέντρα αντίστασης του νησιού, μια τελευταία αναλαμπή μίσους και απανθρωπιάς, στοιχεία που αποτελούσαν το κύριο γνώρισμα των ναζί κατακτητών. Ένα από αυτά τα κέντρα αναμφισβήτητα υπήρξαν τα Ανώγεια. Δεν είχε περάσει ούτε μια εβδομάδα, από τις τελευταίες “δράσεις” των Ανωγειανών ανταρτών, της Μάχης στο Σφακάκι στις 7 Αυγούστου και του Σαμποτάζ της Δαμάστας στις 8 του μήνα, που εξευτέλισαν την υποτιθέμενη ανίκητη γερμανική μηχανή, και ο Γερμανός Διοικητής Κρήτης Χ.Μίλλερ συντάσσει στο..πόδι της διαταγή της ισοπέδωσης των Ανωγείων, στην μάταιη προσπάθεια τους να υποτάξουν το ηθικό των ανταρτών των Ανωγείων.

Πέντε αφορμές επικαλέστηκε ο στρατηγός Μίλλερ στην διαταγή ισοπέδωσης των Ανωγείων, πέντε “επειδή”, πέντε αιτίες που μόνο περήφανους κάνουν όλους εμάς τους μεταγενέστερους και νεότερους για την δράση των παππούδων και των πατεράδων μας στη μαύρη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής. Όταν δεν μπορεί να υποταχθεί η αγέρωχη Ανωγειανή ψυχή, τότε αυτό που μένει είναι η καταστροφή των άψυχων αντικειμένων που την περιβάλλει. Έτσι επί 22 μέρες οι Γερμανοί ξεσπούν στα μητάτα, στις στάνες, στα σύνεργα τυροκομικής, στα σπίτια, τις πλατείες και τις περιουσίες των Ανωγειανών. Μεγάλη ματαιοδοξία να σκέφτεται ο κατακτητής ότι καταστρέφοντας τα, ακολουθεί η ερήμωση και η εγκατάλειψη. Γιατί στα Ανώγεια την καταστροφή ακολούθησε η δημιουργία και την ερήμωση διαδέχτηκε η αναγέννηση.

Ίντα να κάψετε μωρέ; Μπορείτε τσι ψυχές μας;

Τα σπίτια τα γκρεμίσατε, μα όχι τσι καρδιές μας..(Κώστας Μανουράς)”

 «Επειδή η πόλις των Ανωγείων είναι κέντρον της αγγλικής κατασκοπίας εν Κρήτη και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το φόνο του λοχία φρουράρχου Γενί-Γκαβέ και της υπ’ αυτόν φρουράς και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το σαμποτάζ της Δαμάστας, επειδή εις Ανώγεια ευρίσκουν άσυλον και προστασίαν οι αντάρται των διαφόρων ομάδων αντιστάσεως και επειδή εκ των Ανωγείων διήλθον και οι απαγωγείς με τον στρατηγόν Φον Κράιπε χρησιμοποιήσαντες ως σταθμόν διακομιδής τα Ανώγεια, διατάσσομεν την ΙΣΟΠΕΔΩΣΙΝ τούτων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου»…

Η έγκαιρη προειδοποίηση που υπήρξε γλίτωσε τα Ανώγεια από μια ολοκληρωτική γενοκτονία, καθώς το σύνολο των ανδρών και των αγοριών είχαν εγκαταλείψει ήδη από την προηγούμενη ημέρα τα Ανώγεια, βρίσκοντας καταφύγιο σε δυσπρόσιτες περιοχές και σπηλιές του Ψηλορείτη. 27 πάντως άνθρωποι, κυρίως ηλικιωμένοι που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, αλλά και νεότεροι, ως και μικρά παιδιά, θα βρουν τραγικό θάνατο, καθώς θα εκτελεστούν εν ψυχρώ στις 22 μέρες διάρκεσε το Ολοκαύτωμα. Περισσότερα από 2.300 γυναικόπαιδα που βρισκόντουσαν εντός των Ανωγείων θα εξοριστούν από τον τόπο τους και θα βρουν καταφύγιο και μια ζεστή αγκαλιά στήριξης σε κάθε μικρό ή μεγάλο χωριό της Κρήτης, από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι, από το Ρέθυμνο ως το Ηράκλειο. Η στοργική Κρήτη αγκαλιάζει τους πρόσφυγες Ανωγειανούς, πολλοί από αυτούς μάλιστα θα μείνουν για πάντα στα μέρη που πρώτα έφτασαν μετά το Ολοκαύτωμα, θα δημιουργήσουν εκεί τις οικογένειες τους και θα χτίσουν μικρά Ανώγεια σε κάθε γωνιά του νησιού, μεταφέροντας εκεί τις αξίες, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους που διατηρούνται ανέγγιχτα μέχρι και σήμερα.

Μα από τη ρίζα του καημού πετά η χαρά τα άνθη..

Και τραγουδούν οι άνθρωποι τον πόνο και τα πάθη..(Λευτέρης Μπέρκης)

Δειλά δειλά, μετά την ολοκλήρωση του πολέμου, στα μέσα του 1945 οι Ανωγειανοί θα αρχίσουν να επιστρέφουν στο ισοπεδωμένο χωριό τους και με πενιχρά οικονομικά μέσα, αλλά με κύριο συστατικό τη δύναμη της ψυχής τους, θα χτίσουν ξανά τα σπίτια τους, θα ξαναβάλουν τα κουδούνια στα πρόβατα τους, θα μετατρέψουν την καμμένη και πέτρινη γη, σε χώμα για τα αμπέλια και τις ελιές τους, θα στελιώσουν ξανά τις οικογένειες και τις ζωές τους. Ακούραστα, αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα θα μοχθήσουν για τουλάχιστον μια δεκαετία ώστε να βάλουν την ζωή τους ξανά σε κανονικούς ειρηνικούς ρυθμούς. Αδιαμαρτύρητα για το μεγάλο κακό που τους βρήκε, καθώς άντρες και γυναίκες θεωρούν με μεγαλείο ψυχής, ότι η μεγάλη αυτή θυσία της ισοπέδωσης και ολοκαυτώματος του τόπου, του φόρου αίματος στον Β’Παγκόσμιο πόλεμο, ήταν επιβεβλημένη ώστε να ανθίσει ξανά το δέντρο της ελευθερίας στην Ελλάδα.

Ίσαμε να ‘χω αναπνιά κι ακόμη απής ποθάνω..

Θα μάχομαι για Λευτεριά και κάτω δεν το βάνω..(Γιώργης Καράτζης)

Αυτά τα Ανώγεια κληρονομήσαμε από τους παλιότερους, αυτά πρέπει και εμείς να παραδώσουμε στις νεότερες γενιές, ένα χωριό με παραδόσεις και αξίες, έναν τόπο με αγώνες και ιστορία και ανθρώπους που απαντούν με ένα χαμόγελο και ένα σήκωμα του κεφαλιού και των μανικιών σε κάθε αντιξοότητα της ζωής, σε κάθε μικρό ή μεγάλο “Ολοκαύτωμα”.

Γροικώ από μέσα μου φωνές, να μου φωνάζουν απελπισμένα.

Και η ψυχή μου να θρηνεί για το χθες που έφυγε με μάθια δακρυσμένα.

Είναι οι προγόνοι μου που προσπαθούνε να ξεκορμίσουν από μένα.

Να μη χαθούνε μου ζητούνε, σαν θα πεθάνω μια μέρα.

Εγώ παλεύω απεγνωσμένα να κρατηθώ στου σήμερα τη μπόρα.

Σαν το καράβι που το χτυπούνε της θάλασσας τα κύματα αγριεμένα.

Μόνη σανίδα σωτηρίας που μου μένει μες στο ταξίδι της ζωής.

Το χρέος μου μην τους ντροπιάσω και ξεφύγω από το δρόμο της τιμής..(Βασίλης Σμπώκος, “Λουκάς”)

Του Γιάννη Φασουλά

Ανώγεια: Όνομα, βαρύ σαν ιστορία!  Ανώγεια: Τρία Ολοκαυτώματα για τη Λευτεριά, την Εθνική Ανεξαρτησία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια! Ανώγεια: Αστείρευτη πηγή πολιτισμού! Ανώγεια: Ο χώρος και το χωριό που η παράδοση αντιστέκεται και επιμένει σε άγριους καιρούς! Ανώγεια: Το χωριό που πολέμησε, πολεμάει και θα μάχεται εσαεί το Φασισμό και το Ναζισμό. Ανώγεια: Αιώνες τώρα έχοντας στο ένα χέρι τη λύρα και στο άλλο το τουφέκι κρατάνε ψηλά τη σημαία της αντίστασης! Ανώγεια: Το χωριό του Δία, πάντα ανοιχτό και πάντα φιλόξενο να υποδεχθεί και να καλοστρατήσει τους ξένους του. Ανώγεια: Το χωριό που πρώτο από όλη την Ελλάδα, εδώ και 22 χρόνια φιλοξενεί αθόρυβα, ανήλικους πρόσφυγες από την Ασία και την Αφρική, δείχνοντας μια άλλη ανθρώπινη πλευρά της περήφανης αυτής ράτσας.

Την περήφανη ιστορία τους τα Ανώγεια θα πρέπει να την προφυλάξουν και να την προστατεύσουν για να γνωρίζουν οι επόμενες γενιές,  τις θυσίες, όλων εκείνων των ηρώων  που είτε έπεσαν στο πεδίο της μάχης, είτε εκτελέστηκαν από τους κατακτητές για την υπεράσπιση της ελευθερίας.

Σχεδόν όλα τα σπίτια και οι οικογένειες στα Ανώγεια έχουν από ένα και περισσότερους νεκρούς στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες.

Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει δώσει το αίμα του για τη λευτεριά, τα Ανώγεια θα πρέπει να αποκτήσουν τη δική τους ΜΕΓΑΛΗ  ΣΤΕΓΗ, το δικό τους μεγάλο σπίτι που θα στεγάσει την ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ και τους αγώνες των  Ανωγειανών μέσα στους αιώνες.

Με αφορμή την επέτειο του 3ου Ολοκαυτώματος, προτείνω μέσω της «Α» την κινητοποίηση όλων των Ανωγειωνών δυνάμεων  για να αποκτήσουν ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ τα Ανώγεια το δικό τους ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ.

Πιστεύω ότι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για τη δημιουργία ενός χώρου- προσκύνημα που θα αναδείξει την προσφορά των Ανωγείων και θα δείξει στις επόμενες γενιές ποιος είναι ο δρόμος όταν το απαιτούν οι συνθήκες, όταν σε καλεί και σε προσκαλεί η ιστορία!

H ΑΝΩΓΗ ανοίγει το δημόσιο διάλογο για τη δημιουργία ενός Μουσείου- Σύμβολου κατά του Φασισμού και του Ναζισμού. Ένα Μουσείο Σύμβολο για την  Λευτεριά, την Ειρήνη και τη Δημοκρατία!!!

** Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΣΟΥΛΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΤ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ- ΦΩΤΟ ΓΙΩΡΓΗΣ ΜΠΑΓΚΕΡΗΣ

Λουλούδια μην ανθίζετε πουλιά μην κελαιδήτε,

τα Ανώγεια μας εκάψανε και να τα λυπηθείτε..

————————————————————————

Μα το νερό της λησμονιάς θα πιούμε με το γάλα,

να τα ξελησμονήσουμε τα πάθη τα μεγάλα..

Την πλατεία Αρμί κατέκλυσε και συγκλόνισε η φωνή του νεαρού τότε Γιάννη Αεράκη του Μυρωνιό που σε μια ηχογράφηση της 29ης Μαΐου του 1953 τραγούδησε το ποίημα της  Ειρήνης Αναγνωστάκη, της “Αρνογιάννενας” μιας απλής γυναίκας που μετά το Ολοκαύτωμα των Ανωγείων από τους Ναζί, αποτύπωσε στο χαρτί όλα της τα συναισθήματα, αυτά του ξεριζωμού, της απόγνωσης, της φρίκης, αλλά και μετέπειτα της ελπίδας και της αναγέννησης μέσα από τις στάχτες του χωριού, στο θρυλικό  “Η καταστροφή των Ανωγείων Ω! Παναγιά μου Ανωγειανή!”.

Το ντοκουμέντο αυτό που εξασφάλισε ο Δήμος Ανωγείων, βρίσκεται στην συλλογή του Ελληνοαμερικάνου Δημητρίου Νοτόπουλου η οποία φιλοξενείται στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και της οποίας την ψηφιοποίηση και διάδοση έχει αναλάβει ο μουσικολόγος και διδάκτορας του τμήματος μουσικής του Χάρβαρντ Παναγιώτης Λίνγκ. Τα μεγάφωνα του Δήμου πλημμύρισαν από τη φωνή και τα συναισθήματα ενός νεαρού Ανωγειανού, μόλις 8 χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα, με τη συγκίνηση σε όλους μας να είναι έκδηλη.

Παράλληλα αισθήματα περηφάνιας για άλλη μια χρονιά προκάλεσε η πτήση δυο μαχητικών αεροσκαφών f16 που “έσκισαν” τον ουρανό των Ανωγείων, την ώρα που σύσσωμος ο κόσμος, μαζί με το τιμητικό άγημα των ενόπλεων δυνάμεων, στην πλατεία έψαλε τον εθνικό μας ύμνο στο κλείσιμο της τελετής. Τα δυο μαχητικά πέταξαν ακριβώς πάνω από την πλατεία Αρμί και έδωσαν τον δικό τους ξεχωριστό τόνο στην μεγάλη επέτειο του Ολοκαυτώματος των Ανωγείων.

Συγκλονιστική στιγμή υπήρξε επίσης η ενέργεια του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, όταν κατά τη διάρκεια της επιμνημόσυνης δέησης μπροστά από το Ηρώο του Ανωγειανού Αγωνιστή, ανέφερε ένα προς ένα τα μικρά ονόματα των δεκάδων πεσόντων Ανωγειανών της περιόδου της Κατοχής, τα οποία διάβαζε ο ίδιος κοιτάζοντας το μνημείο του Ολοκαυτώματος της 13ης Αυγούστου του 1944 και μνημονεύοντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο τους αγωνιστές για Ελευθερία και Ανεξαρτησία!

Η πλατεία Αρμί, κατάμεστη από νωρίς με πλήθος κόσμου όλων των ηλικιών, έδωσε το δικό της μήνυμα ότι τα Ανώγεια δεν ξεχνούν τους νεκρούς ήρωες τους και μάχονται μέχρι και σήμερα ενάντια σε κάθε μορφής φασισμού και ναζισμού. Το παρόν έδωσαν και πλήθος επισήμων, βουλευτών, δημάρχων και φορέων. Ανάμεσα τους ήταν ο Δήμαρχος Ανωγείων Εμμανουήλ Καλλέργης, ο Υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, ο Ευρωβουλευτής της Ν.Δ Μανόλης Κεφαλογιάννης, ο Βουλευτής Ρεθύμνου της Ν.Δ Γιάννης Κεφαλογιάννης, ο πρέσβης της Σερβίας Ντούσαν Σπασόγεβιτς, εκ μέρους του Προέδρου της Βουλής ο βουλευτής του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ Νίκος Ηγουμενίδης, ο βουλευτής του Ποταμιού Σπύρος Δανέλλης, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο γραμματέας της Νομαρχιακής επιτροπής του Κινήματος Αλλαγής Μιχάλης Σαρρής, ο Ευρωβουλευτής Νότης Μαριάς, ο Δήμαρχος Μυλοποτάμου Δημήτρης Κόκκινος, ο Δήμαρχος Αποκορώνου Χαράλαμπος Κουκιανάκης, οι πρώην δήμαρχοι Ανωγείων Γεώργιος Σμπώκος, Σωκράτης Κεφαλογιάννης και Νίκος Ξυλούρης και αρκετοί άλλοι.Το ιστορικό της ημέρας ανέπτυξε στη μεστή ομιλία του ο φιλόλογος-ιστορικός Γιώργος Ψαρουδάκης, που τυγχάνει και Ανωγειανής καταγωγής (σ.σ είναι εγγονός του Περβολογιώργη). Μετά την τελετή ο Δήμος Ανωγείων παρέθεσε τραπέζι σε όλους τους επισήμους στην παραδοσιακή ταβέρνα “Αμάλθεια”.

Δηλώσεις επισήμων στην ΑΝΩΓΗ

Aνδρέας Ξανθός, Υπουργός Υγείας

Είναι μια πολύ σημαντική ημέρα, μια μέρα μνήμης και απότισης τιμής και οι εκδηλώσεις αυτές συνεισφέρουν σημαντικά στο να μπορούν οι άνθρωποι αυτής της περιοχής να έχουν υψηλό φρόνημα, να υπάρχει ένα κλίμα ομόνοιας και κοινωνικής συνοχής. Θεωρώ ότι ένα πολύ σημαντικό μήνυμα είναι ότι πρέπει να κρατήσουμε πολύ ψηλά τις ιδέες κατά του φασισμού. Αυτή τη περίοδο που η Ευρώπη είναι σε κρίση, που είναι μπροστά σε μεγάλα διλήμματα, νομίζω ότι πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα και να διατηρήσουμε ένα κλίμα το οποίο θα είναι αντίθετο απέναντι σε εθνικισμούς, στο ρατσισμό, στη μισαλλοδοξία κάθε είδους και φυσικά απέναντι στην αναβίωση νεοναζιστικών απόψεων, που δυστυχώς υπάρχουν σε όλες τις χώρες κυρίως λόγω της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που σοβεί αυτή τη περίοδο στην Ευρώπη.

Θεωρώ ότι είναι σημαντικό αυτό το κλίμα σοβαρότητας και σύνεσης το οποίο δείχνουν σήμερα οι άνθρωποι αυτής εδώ της περιοχής, με ευαισθησία απέναντι στους νεκρούς και τις οικογένειες τους. Πρέπει να συνεχίσουμε με αυτό το κλίμα στην επόμενη ημέρα, σε μια περίοδο που η Χώρα μπαίνει σε μια φάση επούλωσης των πληγών της κρίσης. Νομίζω ότι τώρα πια χρειαζόμαστε περισσότερη κοινωνική συνοχή, πιο δυνατό κοινωνικό Κράτος. Χρειαζόμαστε μια εξυγίανση στο δημόσιο βίο και μια ανακούφιση στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Είναι μια μεγάλη πρόκληση τώρα το τέρμα του μνημονιακού προγράμματος, μπαίνουμε σε μια καινούρια περίοδο και ελπίζω να υπάρξει η ωριμότητα στις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της Ελλάδας, αυτή τη νέα περίοδο να την αξιοποιήσουμε ως μια ευκαιρία για  να ξανασταθεί η χώρα μας όρθια, ισότιμη και αξιοπρεπής μέσα στην Ευρώπη.

Μανόλης Κεφαλογιάννης, Ευρωβουλευτής Ν.Δ

Εύχομαι να είμαστε όλοι καλά και να γιορτάζουμε κάθε χρόνο αυτή την μεγάλη επέτειο. Να έχει πάντα όπως και σήμερα τόσο πολύ κόσμο και ιδιαίτερα τόση νεολαία. Οι παλιές επιτυχίες συντηρούνται μόνο με νέες και η Ελλάδα χρειάζεται το καλό παράδειγμα. Και το παράδειγμα της θυσίας των Ανωγειανών την περίοδο 1941-44 είναι το καλύτερο για τη νέα γενιά και το μέλλον της Πατρίδας μας και ιδιαίτερα της Κρήτης, σε αυτή την προσφορά των Ανωγείων στο διηνεκές.

Σταύρος Αρναουτάκης, Περιφερειάρχης Κρήτης

74 χρόνια μετά, στεκόμαστε με σεβασμό και τιμή απέναντι στους ήρωες που αγωνίστηκαν για την Ελευθερία. Εμείς ως νεότερη γενιά οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από όλους αυτούς τους υπερασπιστές της Πατρίδας μας και να αγωνιζόμαστε καθημερινά και εμείς για αρχές, για αξίες, για ιδανικά. Γιατί ο τόπος μας αυτά έχει ανάγκη.

Ιωάννης Κεφαλογιάννης, Βουλευτής Ρεθύμνου της Ν.Δ

Και φέτος με αισθήματα ευγνωμοσύνης ήρθαμε να τιμήσουμε τους πεσόντες στο Ολοκαύτωμα των Ανωγείων τον Αύγουστο του 1944. Είναι μια ημέρα τιμής και μνήμης, διότι τότε οι προγονοί μας έδωσαν αγώνα ώστε σήμερα η Πατρίδα μας να είναι ελεύθερη. Νομίζω ότι τα μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε από εκείνη την εποχή, αλλά και από όλες τις ιστορικές περιόδους των Ανωγείων, είναι ότι όταν υπάρχει θέληση για αγώνα για την Ελευθερία, τότε καμία δύναμη είτε φασισμού είτε ναζισμού και καμία πρόκληση όπως η σημερινή, δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει και δεν μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες έτσι ώστε η πατρίδα να μην είναι ελεύθερη.

Θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες προκειμένου αυτή τη στιγμή να μπορέσουμε να μιλάμε για μια διαφορετική κατάσταση. Περάσαμε μια δύσκολη οικονομική και κοινωνική κρίση, αλλά και πάλι η Ανωγειανή κοινωνία μπόρεσε και την αντιμετώπισε με περηφάνια και με ένα τρόπο που αξίζει και αρμόζει στην ιστορία μας.

Νότης Μαριάς, Ευρωβουλευτής

Η παρουσία μας εδώ έχει στόχο να τιμήσει τους προγόνους μας, τους συμπατριώτες μας που εκτελέστηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής και να στείλει ένα μήνυμα στο Βερολίνο. Ότι δεν ξεχνάμε, ότι συνεχίζουμε να διεκδικούμε τις Γερμανικές αποζημιώσεις και ότι επιτέλους οι Γερμανοί οφείλουν να εξοφλήσουν τις πολεμικές επανορθώσεις, το αναγκαστικό Κατοχικό δάνειο και τις αποζημιώσεις των συγγενών των θυμάτων και ταυτόχρονα να επιστρέψουν τους αρχαιολογικούς μας θησαυρούς.

Καλούμε την Κυβέρνηση να προχωρήσει σε συζήτηση στη Βουλή, να φέρει στην Ολομέλεια το πόρισμα της επιτροπής και ταυτόχρονα επιτέλους να εγγράψει τις γερμανικές αποζημιώσεις στον Κρατικό προυπολογισμό.

Να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου η διεκδίκηση των πολεμικών επανορθώσεων και όλων των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, να μπει σε μια σειρά και να γίνει πράξη.

Επιμέλεια Βίντεο:Αγγέλα Σκουλά

Ο δεκαπεντάχρονος τότε Γιάννης Αεράκης του Κατερινομανώλη, τραγουδάει το ποίημα της Ειρήνης Αναγνωστάκη “Η καταστροφή των Ανωγείων-Ω! Παναγιά μου Ανωγειανή”, σε μια σπάνια ηχογράφηση της 29ης Μαίου 1953 στα Ανώγεια, εννιά μόλις χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα του χωριού από τους Γερμανούς. Το ηχητικό αυτό ντοκουμέντο που εξασφάλισε η συνεργάτης της “Α” Αγγέλα Σκουλά, δόθηκε στον Δήμο και παρουσιάστηκε σήμερα για πρώτη φορά στην πλατεία Αρμί κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα 74 χρόνια από το Ολοκαύτωμα και συγκίνησε όλους τους παρευρισκόμενους.

Με την επιμέλεια της Αγγέλας Σκουλά, η ΑΝΩΓΗ σας παρουσιάζει αυτό το ηχητικό ντοκουμέντο, το οποίο αξίζει να ακουστεί από κάθε Ανωγειανό όπου γης, ιδιαίτερα σε μια μέρα μνήμης και τιμής όπως η σημερινή. Ο ερμηνευτής Γιάννης Αεράκης πέρασε και ο ίδιος αρκετά χρόνια ως μετανάστης καθώς έφυγε από την Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Σήμερα ο ίδιος δεν υπάρχει πια καθώς είναι αρκετά τα χρόνια που έχει πεθάνει, αλλά σίγουρα μένει στις καρδιές όλων μας με τη συγκλονιστική αυτή ερμηνεία.

Από τον Αύγουστο του 1952 μέχρι τον Ιούνιο 1953 ο ελληνοαμερικανός James A. Notopoulos (Δημήτριος Αναστασίου Νοτόπουλος, 1905-1967), γιος μεταναστών από το χωριό Στρίγκου Τεγέας Αρκαδίας και καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Trinity College, ταξίδευε σε όλη την Ελλάδα, την Κύπρο, και το Άγιον Όρος ηχογραφώντας και παίρνοντας συνεντεύξεις από λαϊκούς ποιητές, τραγουδιστές, και οργανοπαίκτες. Σκοπός του ήταν η καταγραφή και φιλολογική ανάλυση επικής και ηρωικής ποίησης στην νεοελληνική γλώσσα, και ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τραγούδια που εξιστορούσαν τα τραγικά αλλά και ηρωικά γεγονότα της γερμανικής κατοχής καθώς και του εμφύλιου πολέμου. Πέρασε ίσως την πιο καρποφόρα περίοδο της έρευνάς του στην Κρήτη κατά το Μάιο του 1953, μαζεύοντας υλικό από θρυλικούς καλλιτέχνες όπως οι Κισσαμίτες Γιώργης Κουτσουρέλης και Νικολής Σαριδάκης ή Μαύρος, ο Αποκορωνιώτης λυράρης Μιχάλης Παπαδάκης ή Πλακιανός, ο Ρεθυμνιώτης λύραρης Αντώνης Παπαδάκης ή Καρεκλάς, καθώς και πολλοί σήμερα λιγότεροι γνωστοί αλλά εξίσου αξιοθαύμαστοι τραγουδιστές και οργανοπαίκτες που κρατούσαν ζωντανές τις ποικίλες μουσικές παραδόσεις της μεγαλονήσου. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και τέσσερις μουσικοί από τα Ανώγεια, τα οποία επισκέφτηκε στις 29 Μαΐου 1953: οι λυράρηδες Μανώλης Πασπαράκης και Γιώργης Μανωλάς, ο μαντολιστής Μανώλης Αεράκης, και ο τότε 15χρονος Γιάννης Αεράκης, ο οποίος του τραγούδησε ένα συγκλονιστικό μοιρολόι για το ολοκαύτωμα των Ανωγείων. Αν και οι ηχογραφήσεις του αείμνηστου ερευνητή φιλοξενούνται εδώ και μισό αιώνα στη Συλλογή Προφορικής Λογοτεχνίας Milman Parry στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου δωρήθηκαν μετά το θάνατό του, μέχρι τώρα ελάχιστα δείγματα αυτού του μουσικού, λαογραφικού, και ιστορικού θησαυρού έχουνε κυκλοφορήσει δημόσια, κυρίως μέσω τριών δίσκων που εκδόθηκαν από την εταιρεία Folkways τη δεκαετία του 60. Ο ελληνικής και ιρλανδικής καταγωγής εθνομουσικολόγος και διδάκτορας του Τμήματος Μουσικής του Χάρβαρντ Παναγιώτης League έχει αναλάβει την ψηφιοποίηση και διάδοση όλης της συλλογής Νοτόπουλου, η οποία θα δημοσιευτεί διαδικτυακά στην ολότητά του, συνοδευόμενη από πλούσιο φωτογραφικό και γραπτό υλικό. Είναι η ελπίδα της ομάδας που εκτελεί αυτό το έργο ότι με αυτόν τον τρόπο θα σωθεί και θα διαδοθεί αυτό το πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας του λαϊκού πολιτισμού της μεταπολεμικής Ελλάδας, το οποίο πρόκειται θα μείνει πηγή γνώσης και έμπνευσης για πολλές μελλοντικές γενιές.

Ο υπουργός Υγείας και βουλευτής Ρεθύμνου, Ανδρέας Ξανθός εκπροσώπησε την κυβέρνηση στις φετινές εκδηλώσεις μνήμης για το 74ο Ολοκαύτωμα των Ανωγείων, στις 13 Αυγούστου 2018.

Σε δηλώσεις του, ο υπουργός Υγείας τόνισε ότι απέναντι στη ναζιστική θηριωδία που εξελίχθηκε τον Αύγουστο του 1944 στα Ανώγεια, είναι επιβεβλημένη η διατήρηση της ιστορικής μνήμης και η ανάδειξη της ηρωικής αντίστασης του λαού μας απέναντι στους κατακτητές. «Εκδηλώσεις τιμής όπως η σημερινή», είπε, «αποτελούν ισχυρό αντίδοτο στην τοξική επίδραση του ρατσισμού, τους εθνικισμού, της μισαλλοδοξίας και της φασιστικής ακροδεξιάς που σηκώνει κεφάλι ξανά στην Ευρώπη».

Δήλωσε, επίσης, ότι μετά τις 20 Αυγούστου κλείνει οριστικά ο κύκλος της κρίσης, των Μνημονίων και της δημοσιονομικής επιτροπείας και ξεκινά μια νέα περίοδος με προτεραιότητα την «επούλωση» των πληγών της κοινωνίας, την αύξηση της απασχόλησης, τη δίκαιη ανάπτυξη, τη στήριξη του Κοινωνικού Κράτους, την εξυγίανση του δημόσιου βίου και τη «θωράκιση» των θεσμών και της Δημοκρατίας. Αυτή είναι η νέα μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα, εκεί θα κριθεί ποιός έχει το πολιτικό σχέδιο για τη βιώσιμη έξοδο από την κρίση και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Αλλά και ποιος έχει την πολιτική βούληση να αντιμετωπίσει ριζικά τις διαχρονικές παθογένειες και στρεβλώσεις του πελατειακού πολιτικού συστήματος που οδήγησαν στα γνωστά αδιέξοδα και έπληξαν την αξιοπιστία της Πολιτικής.

Ο υπουργός Υγείας έκανε ειδική αναφορά στην ενίσχυση του Κέντρου Υγείας Ανωγείων με προσωπικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, με στόχο την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες, ενώ αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην πρωτοβάθμια οδοντιατρική φροντίδα και στη σημαντική αναβάθμιση του τομέα του ΕΚΑΒ Ανωγείων με το νέο σύγχρονο ασθενοφόρο που παραδόθηκε πριν από λίγους μήνες και είναι δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Σε ότι αφορά στο ευρύτερο κυβερνητικό έργο, ο Ανδρέας Ξανθός είπε ότι η κυβέρνηση σε συνθήκες δημοσιονομικών περιορισμών έχει δρομολογήσει μια σειρά έργων και παρεμβάσεων στην περιφέρεια που έχουν ως στόχο όχι μόνο να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των κατοίκων αλλά και να συμβάλουν καθοριστικά στην αναπτυξιακή προοπτική των τοπικών κοινωνιών. Για την περιοχή των Ανωγείων και του ορεινού Μυλοποτάμου, ανέφερε ότι έχουν δρομολογηθεί εδώ και καιρό μια σειρά από σημαντικά έργα που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης.

Πιο συγκεκριμένα ανακοίνωσε:

• Τη δέσμευση κονδυλίων ύψους 5.000.000 ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για την κατασκευή του Νέου Οδικού Άξονα που θα συνδέσει το Ηράκλειο, τα Ανώγεια και το Πέραμα και αφορά, στην αρχική φάση, την έναρξη των έργων στο τμήμα που βρίσκεται στα διοικητικά όρια του Δήμου Ανωγείων. Στόχος είναι έως τις αρχές Σεπτεμβρίου να έχει εγκριθεί η διάθεση της πίστωσης στην Περιφέρεια Κρήτης και στη συνέχεια να γίνει η δημοπράτηση του έργου έως το τέλος του 2018.
• Την έγκριση πρόσθετης χρηματοδότησης, ύψους 385.000 ευρώ, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προς το Υπουργείο Πολιτισμού, για τη συνέχιση της ανάπλασης του Τουριστικού Περίπτερου στο “Ιδαίον Άνδρο” με στόχο την ολοκλήρωση του έργου, εντός του 2019.
• Την έγκριση από τη Διαχειριστική Αρχή του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, των τευχών Διακήρυξης για το έργο “Κέντρο Προβολής της Κτηνοτροφίας και της Βιοποικιλότητας στο Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη”, ύψους 1.040.000 ευρώ, έργο το οποίο θα συνεισφέρει σημαντικά στη βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική του Δήμου Ανωγείων.

Τέλος, ο Ανδρέας Ξανθός σημείωσε ότι, πέρα από τη χρηματοδοτική ενίσχυση των ορεινών δήμων της χώρας, ήδη από το Υπουργείο Εσωτερικών βρίσκονται σε εξέλιξη τα προγράμματα “Φιλόδημος I” και “Φιλόδημος II” που συμβάλλουν συνολικά στη υποστήριξη των δράσεων και των πρωτοβουλιών της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού, ενισχύοντας το αναπτυξιακό της έργο και την κοινωνική συνοχή

Στα Ανώγεια ένα χωριό από Πέτρα,
μια μέρα που θυμίζει Φωτιά,
μια γλυκιά μελωδία θα φυσάει ο Αέρας

«Ήλιο και χώμα και νερό, Πέτρα φωτιά και αέρα, Έβαλε η φύση και έκτιζε με κόπο νύχτα μέρα. Να κάνει την Ανωγειανή γυναίκα να στολίσει…» Καράτζης

Η Μαρίνα Δακανάλη συναντά τους φίλους της για μια μοναδική συναυλία στα Ανώγεια την Τετάρτη 15 Αυγούστου 2018.

Μαζί με τους φίλους
Νίκος Παραουλάκης: νέυ, θιαμπόλια, ασκομαντούρα
Μανόλης Μανουσάκης: λαούτο, κιθάρα
Γιώργος Κοντογιάννης: λύρα
Κωστής Πουλιανάκης: κρουστά
Θέατρο Νίκος Ξυλούρης, Ανώγεια
Ώρα έναρξης: 21:00
Ελεύθερη είσοδος –

Διοργάνωση:Δήμος Ανωγείων

“Γιορτάζουμε την Παναγιά μας σήμερα. Μεταλαμβάνουμε μετά το Πάσχα του Καλοκαιριού τιμώντας τη θεία ύπαρξη της Αγίας και θεοφόρου Μητέρας μας.  Εκείνης που τιμάται  περισσότερο από τους αγίους, εκείνη που βρίσκεται στα χείλη όλων, ακόμη και των ασεβών, ή των βαριά αποπροσανατολισμένων αδερφών μας.

Παναγιά μου αναφωνούμε στις δύσκολες στιγμές μας, σαν να γνωρίζουμε πως απευθυνόμαστε στη Μάνα που μπορεί να μεσιτεύσει τα πάθη μας στον γιο της το Χριστό. Εκείνη που είναι ικανή να μετέχει στις ζωές όλων μας και να δωρίζει όλα όσα έχουμε ανάγκη για να λάβουμε δύναμη ώστε να συνεχίσουμε τη πορεία μας τη δύσκολη.

Γιορτάζουμε σήμερα αδέρφια μου τη Μάνα του Χριστού τη Μάνα τη δική μας, που αξιωθήκαμε να έχουμε στη γιορτή της, τη χαρά από την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων Στρατιωτικών μας από τις Τούρκικες Φυλακές. Δώρο θεού στη μέρα τη σημερινή, η αντάμωση των γονιών που μήνες τώρα πολεμούσαν με την αγωνία τους για τα παιδιά τους, τους στρατιωτικούς μας, μήνες τώρα προσευχόντουσαν για να τα δεχτούν όσο πιο γρήγορα γινόταν στην αγκαλιά τους.  Και η μέρα η σημερινή μέρα γιορτής όλων των Ελλήνων,  αξιωθήκαμε να τη γιορτάσουμε μαζί με τους άγνωστους για μας γονείς των στρατιωτικών, αλλά τόσο γνωστών μας με βάση όλα όσα βίωσαν. Που τα κατανοούμε, συμπάσχουμε και νιώσαμε τη λύτρωση τους με την απόφαση των Τούρκων Δικαστών για τα παιδιά τους και δικά μας αδέρφια.

Από την μια άκρη της χώρας μας στην άλλη, και από την πιο ψηλή κορφή της, μέχρι  τις θάλασσες,  τα ξωκλήσια και οι εκκλησιές μαρτυρούν τη σχέση που έχουμε με την Παναγιά μας τη Μάνα μας.

Μια σχέση λυτρωτική, αναπαυτική, σχέση που δεν κρύβει αλλά φανερώνει την αλήθεια καθενός από όλους μας ξεχωριστά, για την ανάγκη μας να στηριχτούμε στη μητέρα του Χριστού μας, στα δύσκολα, αλλά και στις χαρές, στο θρήνο αλλά και στη μεταμέλεια μας.

Να πιστέψουμε στην προστασία της και να διαπιστώσουμε το ενδιαφέρον της για την κάθε στιγμή της ζωής μας, της ψυχής μας της καρδιάς μας.  Και εμείς ως αντίδωρο της παρουσίας της και της αγάπης της, την ορίσαμε ως πρώτη των πρώτων σε κάθε πόλη της Ελλάδας, σε κάθε χωριό και γωνιά. Διότι αδέρφια μου, η σχέση είναι τόσο δυνατή και αλώβητη που δεν χρειάζεται ούτε θαύματα προς επιβεβαίωση ούτε και μαρτυρίες γενικές και αθρόες.

Μέσα μας ο καθένας μας γνωρίζει…

Αν αυτή η πολύπαθη χώρα αντέχει, αντέχει με στήριγμα την Παναγιά μας, αν ο θρήνος από το χαμό συνανθρώπων μας γίνεται διάθεση να ξαναπρασινίσουν τα καμένα στην Αττική και να συνεχίσουν οι άνθρωποι τις ζωές τους, αυτό γίνεται μέσα από ένα Αχ Παναγιά μου. Μέσα από την επίκληση και την αναζήτηση στηρίγματος. Δε λέω πως ο άνθρωπος δεν είναι αυτός που ξαναζωντανεύει και ξαναστέκετε ολόρθος μπροστά στους αέρηδες και τα κύματα.

Μα είναι με τη θεία βοήθεια, όσο και αν για κάποιους είναι δύσκολο να το αποδεχτούν.

Η Παναγιά μας δε ζητάει υποστηριχτές, ζητάει ανοιχτές ψυχές. Και σας ζητώ αυτό να πράξετε να ανοίξετε τις ψυχές σας και να δεχτείτε το φως της αγάπης της Μάνας Παναγιάς μας.

Μιας Μάνας που πόνεσε αλλά άντεξε και δικαιώθηκε βιώνοντας την Ανάσταση. Όπως πονάμε και εμείς για όλα όσα συμβαίνουν στη γη μας, στον τόπο μας, στη χώρα μας. Αλλά θα αντέξουμε, θα βιώσουμε την Ανάσταση θα ξεπεράσουμε το θρήνο και τα δάκρυα, θα αγωνιστούμε για το χαμόγελο και την κοινωνική ειρήνη.

Θα καταφέρουμε να ανοίξουμε τα φτερά της Ελπίδας να πετάξει και να στείλει σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι οι Έλληνες, Οι Κρήτες, Οι Ανωγειανοί αντέχουν, συνεχίζουν ακόμη και μέσα από ολοκαυτώματα, μέσα από την αδικία, μέσα από τη στέρηση και τα συνεχή πληγιάσματα.  Ορθώνουμε το ανάστημα μας, μη δεχόμενοι ούτε τον παρατεταμένο Γολγοθά μήτε όμως τη Σταύρωση χωρίς την Ανάσταση.

Και σε όλο αυτό τον πόνο τον αγώνα, την προσμονή, δίπλα μας η Γοργόυπήκοος Παναγία, η ΓλυκοΦιλούσα, Η Χαρακιανή, Η Παναγιά μας που όλοι γνωρίζουμε πως είναι μαζί μας. Σε κάθε αίτημα, σε κάθε προσευχή σε κάθε πληγή, δάκρυ πόλεμο και κλονισμό.  Είναι μαζί μας εκείνη που έζησε το μαρτύριο του γιού της και δε λύγισε αλλά τον ακολουθούσε βήμα, βήμα. Που ταπεινώθηκε αλλά δεν έσβησε, που πνίγηκε στο θρήνο της, αλλά δεν λύγισε στον οδυρμό.

Είναι μαζί μας η Μάνα του Χριστού που αγκαλιάστηκε από τους αγγέλους, πλαισιώθηκε από τους αγίους και η ζωή της, την οδήγησε πάνω από αυτούς την έκανε Πάνω από τους Άγιους την ονόμασε Παν Αγία.

Εκείνη που καθισμένη κάτω από τον Μαρτυρικό Σταυρό και τον Εσταυρωμένο Γιος της γύρισε τα μάτια της στον κόσμο να βοηθήσει όπου μπορεί, ως η Πλατυτέρα των Ουρανών μιας και δεν τη χωράνε μήτε οι ουρανοί μιας και είναι η οδός, ο δρόμος που ενώνει τη γη με τον ουρανό εμάς με το θεό, αλλά και όλους τους ανθρώπους μεταξύ τους.

Και θέλω τούτο να σας πω…

Η Μάνα μας η Παναγιά κατηφορίζοντας από τον Γολγοθά και προσπαθώντας να πνίξει τον πόνο της, Μάνα ήταν, άκουσε πιο πέρα άλλον λυγμό. Κοντοστάθηκε και αναρωτήθηκε ποιος άλλος είναι που κλαίει έτσι γοερά. Κι είδε μια γυναίκα, που όταν την  ρώτησε  το λόγο που θρηνεί, εκείνη της απάντησε πως είδε το γιος της κρεμασμένο. Το όνομα του Ιούδας… Σφίχτηκε η Παναγιά, γνώριζε το δράμα. Μα δεν αποχώρησε έμεινε εκεί να συντροφέψει το θρήνο της Μάνας του Ιούδα, όχι παραμελώντας το δικό της θρήνο, αλλά χωνεύοντας τους δυο θρήνους μαζί. Αυτό σημαίνει αδέρφια μου αγάπη. Αυτό σημαίνει κατανόηση, αγιοσύνη, τάμα στην αξία των συναισθημάτων. Και τούτο το μήνυμα να το έχετε κρατημένο μέσα σας. Η Παναγιά, θρηνούσα συνέπασχε με το θρήνο της Μάνας του Ιούδα, εκείνου που οδήγησε τον γιος της στο Σταυρό.

Το μεγαλείο της Παναγιάς μας, της Μάνας όλων μας, δε σταματάει μόνο εκεί. Δωρίζει η Παναγιά μας όχι στους σωσμένους αλλά σε όλους όσους πελαγοδρομούν έχοντας χάσει το φως του Φάρου.

Και είναι εκείνη που δίνει δύναμη στα κουρασμένα μας χέρια να συνεχίσουν να κρατούν τη σημαία ψηλά. Είναι εκείνη που μέσα στα θολωμένα μάτια μας μπορεί και σκουπίζει το δάκρυ να ξεθολώνει το μυαλό και μας οδηγεί στο δρόμο της λογικής και των συνετών πράξεων.

«Άξιον εστίν, ως αληθώς, μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών».  Ποιαν  αδέλφια μου και αδελφές μου.   Την Κεχαριτωμένη…

Η Οποία μόλις έλαβε το μήνυμα του Αρχαγγέλου,  η τόσο ταπεινή και ξεχωριστή κοπέλα από την Ναζαρέτ, απάντησε «Ίδου η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου»… αποδεχόμενη πλήρως την εντολή του θεού και ολοκληρώνοντας έτσι τον κύκλο της θείας γέννησης η οποία οδήγησε στη λύτρωση του κόσμου από την παρουσία του Χριστού μας.

Και το αποδέχτηκε ως Μαρία, που  ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, μας μαθαίνει ότι Μαρία σημαίνει Κυρία, δηλαδή Βασίλισσα. Κυρία Που έγινε θεοτόκος, Κυρία διότι είναι η μάνα του Χριστού δηλαδή του Κυρίου μας και διότι όλοι εμείς την αναγνωρίζουμε ως την Κυρία των Ανθρώπων, δηλαδή την Μαρία των Ανθρώπων, την Πάνω από τους Αγίους την Μαρία Παναγία μας, που μέσα από την δύναμη εκ των πάντων, την Παντοδυναμία της, διαδραμάτισε ρόλο δημιουργού με εντολή του θεού δημιουργού.

Ένωσε τους δύο και μοναδικούς κρίκους που είναι η αρχή της παγκόσμιας αλυσίδας. Το θεό και τον άνθρωπό.

Και αυτή την  ένωση δεν μπορεί να την ματώσει να την πληγώσει κανένας… κυρίως θνητός.

Όμως και εμείς τούτο δεν το επιτρέπουμε και αγωνιζόμαστε για τον δικό μας ουρανό, το έναν και μοναδικό θεό, σε τούτη την πανέμορφη χώρα η οποία μέσα από αγώνες και θυσίες κατάφερε και καταφέρνει να χτίζει το αύριο με περηφάνια και δέος.

Αυτό το θεό, με την Μάνα Παναγιά δεν τους αρνούμαστε. Αντιθέτως αρνούμαστε όλα όσα μας απομακρύνουν και μας στέλνουν στις παγωμένες γωνιές που ορισμένοι επιθυμούν να τις βαπτίζουν ως σύγχρονες εποχές. Διαφορετικές εποχές, άλλους καιρούς.

Εμείς το παγωμένο και το ξένο το αντιμαχόμαστε και υπερασπιζόμαστε όλα όσα μα κράτησαν και μας κρατούν ζωντανούς με δύναμη να ξαναγεννιόμαστε μέσα από τις στάχτες μας.

Διότι αδέρφια μου μέσα από κάθε ολοκαύτωμα, μέσα από κάθε καμένη γη, μέσα από κάθε θρήνο και μοιρολόι, γεννιούνται δάση ολόκληρα, χωριά ξαναστήνονται, πόλεις, χώρες ολόκληρες, που με τη βοήθεια του θεού συνεχίζουν τον αγώνα το δίκαιο, τον αγώνα της αλήθειας, τον αγώνα προς την καθομοίωση με τον θεό μας.

Χρόνια καλά ευλογημένα, μέρες και στιγμές δυνατές και αληθινές να σας κατακλύζουν και μην ξεχνάτε ότι όσο υποφέρει ο ένας υποφέρουμε όλοι. Είμαστε μαζί, είμαστε δυνατοί είμαστε αδέρφια.”

Ο Δήμος Ανωγείων  , μετά την  απόφαση της Ένταξης της Πράξης « Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων του Δήμου Ανωγείων»  με Κωδικό ΟΠΣ 5002417 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ¨Κρήτη 2014-2020¨, που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο με τίτλο “Δράση 9.IV.3 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, ΚΗΦΗ.

ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ

Τους τυχόν ωφελούμενους (ηλικιωμένα άτομα μη δυνάμενα να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα, με κινητικές δυσκολίες, άνοια), των οποίων το οικογενειακό περιβάλλον που τα φροντίζει, εργάζεται ή αντιμετωπίζει σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας και αδυνατεί να ανταποκριθεί στην φροντίδα που έχει αναλάβει, να υποβάλλουν Αίτηση Συμμέτοχης μετά τη δημοσίευση της παρούσας Πρόσκλησης και έως  7  /9 /2018 στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων ΚΗΦΗ ,  κατά τις ώρες 09:00 έως 14:00. Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 2834031003.

Ο αριθμός των ωφελούμενων για το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων Δήμου Ανωγείων  είναι 20 άτομα  τα οποία θα επιλεχθούν με μοριοδότηση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το άνωθεν Πρόγραμμα.

Οι υπηρεσίες που παρέχονται δωρεάν είναι:

Α) Σίτιση(πρωινό και μεσημεριανό γεύμα)

Β) Νοσηλευτική φροντίδα

Γ) Φροντίδα για την ικανοποίηση πρακτικών αναγκών διαβίωσης

Δ) Ατομική Υγιεινή

Ε) Προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης

Ζ) Προγράμματα ανάπτυξης λειτουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων

Η δομή λειτουργεί σε καθημερινή βάση  Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 8:00 πμ. έως 16 :00 μμ.

Η Αίτηση δύναται να υποβληθεί από τον ίδιο τον ωφελούμενο ή από νόμιμο εκπρόσωπό του.

Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά εγγραφής είναι:

1. Αίτηση Συμμετοχής του ηλικιωμένου ή ατόμου του συγγενικού περιβάλλοντος που έχει αναλάβει τη φροντίδα του, η οποία παρέχεται από το Κ.Η.Φ.Η.
2. Αντίγραφο Αστυνομικής Ταυτότητας
3. Αντίγραφο Ατομικού ή Οικογενειακού Εκκαθαριστικού Σημειώματος προηγούμενου έτους.
4. Αντίγραφο Πιστοποιητικού Οικογενειακής Κατάστασης
5. Γνωμάτευση θεράποντος ιατρού, από την οποία να προκύπτει αν ο ωφελούμενος/η είναι πλήρως, μερικώς ή μη αυτοεξυπηρετούμενος ( κινητικά, νοητικά, ψυχικά).

Κατόπιν της λήξης της διαδικασίας υποβολής των αιτήσεων, το Κ.Η.Φ.Η. θα προβεί στην επιλογή των ωφελούμενων με βάση:

1. Την Κατάσταση Υγείας
2. Το Εισόδημα
3. Την Οικογενειακή Κατάσταση

Για οποιαδήποτε άλλη κατηγορία κριτηρίων, οι ωφελούμενοι δεν θα λαμβάνουν μόρια, χωρίς αυτό να σημαίνει απώλεια του δικαιώματος συμμετοχής και κατάταξης μετά από την αντίστοιχη μοριοδότηση των εναπομεινάντων κριτηρίων.

Οι ωφελούμενοι είναι δυνατόν να ασκήσουν ένσταση κατά του πίνακα κατάταξης εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την γνωστοποίησή του.

Για 7η συνεχή χρονιά τα Ανώγεια γίνονται πόλος έλξης των σκακιστών από όλο τον κόσμο με το διεθνές τουρνουά «Ιδαίον Άνδρον» που φέτος μετακόμισε τον Αύγουστο αντί για τον Ιούλιο, από τις 17 έως τις 24 Αυγούστου. Διοργανώνεται φυσικά από τον υπερδραστήριο Σκακιστικό Όμιλο Ανωγείων και το νεοσύστατο Αθλητικό-Πολιτιστικό Σύλλογο Ιδαίοι που δημιουργήθηκε εξαιτίας της μεγάλης εξάπλωσης του σκακιού στο χωριό. Συνδιοργανωτές πάντα μαζί στο έργο των τοπικών συλλόγων, ο Δήμος Ανωγείων, η Περιφέρεια Κρήτης και η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης.

Φέτος το τουρνουά αναβαθμίζεται, αφού πραγματοποιείται σε 3 τουρνουά δυναμικότητας, με το Α’ γκρουπ να συγκεντρώνει τα βλέμματα της διεθνούς σκακιστικής κοινότητας που θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθεί ζωντανά μέσω του chess24.com του αγώνες μεγάλων παικτών όπως των Ελλήνων γκρανμαιτρ Χαλκιά, Καπνίση και Γρίβα, του Ιταλού γκρανμαιτρ Νταβίντ Αλμπέρτο που είναι φανατικός επισκέπτης του θεσμού και ιδιαίτερα αγαπητός στην τοπική κοινωνία. Διεκδικητές της πρωτιάς είναι σίγουρα και οι πρωτοεμφανιζόμενοι Πολωνοί διεθνής μαιτρ Νασούτα και Νγκουγέν, καθώς και ο ισχυρός Έλληνας διεθνής μαιτρ Σωτήρης Μαλικέντζος. Μαχητικός και ιδιαίτερα αγαπητός στη τοπική κοινωνία είναι και ο Μαυροβούνιος διεθνής μαιτρ Λέκιτς, που είναι γνωστός πια σε όλους με το μικρό του όνομα, Ντούσαν, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που με μεγάλη προθυμία δε χάνει ευκαιρία να μεταδόσει μερικά από τα μυστικά του στους πιτσιρικάδες Ανωγειανούς που τόσο έχουν αγαπήσει και αλλάξει τη ζωή τους μέσα από την ενασχόλησή τους με αυτό το μαγικό ταμπλώ με τα 64 τετράγωνα.

Και φέτος φυσικά θα υπάρξουν πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων (αγώνες επίδειξης γρήγορου σκακιού, τυφλού σκακιού, σκακιού σιμουλτανέ, σκακιστικών παρουσιάσεων κλπ. Ταυτόχρονα, οι επισκέπτες θα έχουν για άλλη μια χρονιά την μεγάλη χαρά να γευτούν Ανωγειανούς γάμους, από τους οποίους εντυπωσιάστηκαν τις προηγούμενες χρονιές μεταφέροντας τις εντυπώσεις τους στην υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. Από την άλλη οι διοργανωτές θα πρέπει να επιδείξουν μεγάλη εφευρετικότητα προκειμένου να εξασφαλίσουν συνθήκες ησυχίας για την απόλυτη συγκέντρωση των συμμετεχόντων την ίδια ώρα που το χωριό θα ξεχειλίζει από μουσικές και γλέντι!

Στην Ελλάδα διοργανώνονται κάθε χρόνο περισσότερα από 15 διεθνή σκακιστικά τουρνουά και καθένα από αυτά έχουν το δικό τους χρώμα και ενδιαφέρον. Αποτελεί όμως κοινή ομολογία πως το τουρνουά της Ικαρίας και των Ανωγείων δημιουργούν μια ατμόσφαιρα αθλητικής γιορτής υψηλού επιπέδου που αποζημιώνει κάθε φόρα και περισσότερο τόσο το συμμετέχοντα όσο και τον επισκέπτη.

Δηλώσεις συμμετοχής: 6937 880733, anogiachess@gmail.com, http://www.anogiachess.com

Του Γιώργη Μπαγκέρη

Φωτογραφίες:Αγγέλα Σκουλά

Η Κρήτη βγάνει αγωνιστές κι ανθρώπους των γραμμάτων,

κι αγράμματους που αλλάζουνε την τάξη των πραγμάτων..(Μήτσος Σταυρακάκης)

Με την εκλογή προσωρινής διοικούσας επιτροπής, ολοκληρώθηκε με επιτυχία η πρώτη μεγάλη συνάντηση φοιτησάντων, αποφοίτων και φίλων, του Σταυράκειου Γυμνασίου και Λυκείου Ανωγείων. Το..κουδούνι χτύπησε και οι εκατοντάδες των παρευρισκομένων, κάθησαν αυτή τη φορά όχι στα θρανίο, αλλά στο μεγάλο αμφιθέατρο του σχολείου, με σκοπό όχι μόνο να τιμήσουν τη μνήμη του μεγάλου δωρητή των Ανωγείων Μιχάλη Σταυρακάκη, αλλά και να προχωρήσουν ένα βήμα παραπάνω, με τη δημιουργία ενός συλλόγου που θα δώσει περαιτέρω ώθηση στα σχολεία του τόπου μας, με δράσεις που θα αφορούν την ομαλή τους λειτουργία, εμπλουτισμένες με ιδέες για το πως τα παιδιά μας θα δρουν και θα πράττουν περισσότερο, παράλληλα με την εκπαίδευση τους.

1794 απόφοιτοι μέχρι σήμερα, από 87 χωριά και τέσσερις χώρες, εκπροσωπήθηκαν επάξια από αυτούς που μπόρεσαν να δώσουν το παρόν στην μεγάλη αυτή συνάντηση, ανάμεσα τους και άνθρωποι που δεν φοίτησαν στο “Σταυράκειο”, αλλά θεώρησαν καθήκον τους την παρουσία σε μια τέτοιου είδους εκδήλωση, που στόχο είχε ένα καλύτερο εκπαιδευτικό μέλλον για τα παιδιά μας. Αυτοί οι άνθρωποι της τελευταίας κατηγορίας θα αποτελούν και τους “φίλους” αυτού του εγχειρήματος, κάτι που προστέθηκε στο καταστατικό του νέου συλλόγου, πλάι στις κατηγορίες των φοιτησάντων και αποφοίτων!

Η συνάντηση ξεκίνησε με τρισάγιο στον χώρο του αγάλματος του Μιχάλη και της Λετίτσιας Σταυρακάκη, ενώ εντός της αίθουσας ακολούθησε αγιασμός για την έναρξη της εκδήλωσης, καθώς και ένα καλωσόρισμα από τον ιερωμένο π.Ανδρέα Κεφαλογιάννη, ο οποίος ανέφερε τα εξής:”Με την ευλογία του θεού αλλά και την θέληση τη δική μας ανταμώνουμε αφιερώνοντας χρόνο ο ένας για τον άλλον και όλοι μαζί, για όσα μας ενώνουν μέσα σε ένα σχολείο μέσα από ένα σχολείο. Η συγκίνηση είναι αυτή που πρέπει στην καρδιά μου και εύχομαι και στις δικές σας καρδιές να έχει φωλιάσει ότι καλό και ότι όμορφο από εκείνα τα χρόνια που ο ένας αλληλεπιδρούσε με τον άλλον. Να έχουν φωλιάσει όλα όσα δούλεψαν ως η κύρια μηχανή για την μετέπειτα πορεία μας, αλλά και για όσες αλλαγές μας επιφύλασσε η ζωή και οι άνθρωποι που μετά τα μαθητικά μας χρόνια μας συνάντησαν και τους συναντήσαμε.Έχω μία σκέψη που θέλω να μοιραστώ μαζί σας. Και αφορά στην ιδιαίτερη σχέση που υπήρχε για όλους εμάς εδώ στα ορεινά με το σχολείο μας τους εκπαιδευτικούς μας αλλά και όσα μας γιγάντωσαν για να μπορέσουμε κατόπιν να πάρουμε εμείς τη ζωή στα χέρια μας. Η σκέψη που μοιράζομαι μαζί σας αφορά την αγνότητα των παιδικών μας χρόνων. Τότε που χωρίς πολλά πολλά ο ένας καταλάβαινε πολύ γρήγορα τον άλλον και αποκωδικοποιούσε χωρίς να γνωρίζουμε καν τι σημαίνει κώδικας, τις συμπεριφορές τα συναισθήματά τις ηχηρές ή σιωπηλές σκέψεις. Τότε που η αγνότητα μας βοηθούσε να έχουμε συντρόφισσά μας την αποδοχή τη ζεστασιά, τη συναισθηματική φόρτιση, την αλληλεγγύη αλλά και το μοίρασμα των στιγμών. Τα χρόνια δύσκολα και τότε και σήμερα. Αλλά αυτό που μας έκανε το ουσιαστικά καλό ήταν η Κοινότητα.

Αυτή την κοινότητα λοιπόν και αυτή την αγνότητα ας προσπαθήσουμε να ζωντανέψουμε χωρίς πολλά μαγειρέματα.Μόνο με τη δημοκρατία, την αγάπη, τη συνεννόηση και φυσικά την ανάγκη μας να αφήσουμε δρόμους ανοικτούς για τα νέα παιδιά για τα παιδιά μας. Αυτή η σκέψη των τότε χρόνων με την αγνότητα… Των τότε χρόνων με τις αξίες της κοινότητας… Αλλά και του σήμερα που μας επιβάλλει την υποχρέωση για τις επόμενες γενιές, εύχομαι από καρδιάς να γίνει από σκέψη πράξη και από πράξη ελπίδα. Ας ενωθούμε, ας πράξουμε, ας υπάρξουμε, ας ξαναγκαλιαστούμε.Την ίδια αγκαλιά που θέλει ο θεός την ίδια που θέλουν οι άνθρωποι κάθε ηλικίας κάθε επιπέδου, κάθε γειτονιάς διαφορετικής όπως αυτή και αν έχει κτιστεί από τα σχολικά μας χρόνια μέχρι τα σήμερα.

Χαίρομαι που είμαστε μαζί και θέλω να συνεχίσω να χαίρομαι μαζί σας για χρόνια πολλά ακόμα…”ολοκλήρωσε.

Με την έναρξη των διαδικασιών, οι άνθρωποι της “Ομάδας Πρωτοβουλίας”, Μαίρη Μπαγκέρη-Σταυρακάκη, Δημήτρης Σαλούστρος, Μήτσος Σταυρακάκης και Αρετή Σπαχή, έκαναν αναφορές στον μεγάλο απόντα της ημέρας, την “ψυχή” όλης αυτής της προσπάθειας, Γιαννάκο Ξυλούρη, που λόγοι υγείας δεν του επέτρεψαν να βρίσκεται μαζί μας. “Το σώμα του δεν βρίσκεται σε αυτή την αίθουσα, είναι εδώ όμως η ψυχή και η σκέψη του..” ανέφερε η Μαίρη Μπαγκέρη και ένα αυθόρμητο θερμό χειροκρότημα αφιερώθηκε στον Γιαννάκο, που τόσο πολύ μόχθησε για την επιτυχία της συνάντησης αυτής.

Η Μαίρη Μπαγκέρη-Σταυρακάκη μίλησε στη συνέχεια για τους στόχους της “Ομάδας Πρωτοβουλίας” και επικεντρώθηκε στους τρεις βασικότερους. Χαρακτηριστικά τόνισε:”Τρεις είναι οι βασικοί μας στόχοι. Ο πρώτος είναι η ανάγκη μας να εκφράσουμε φόρο τιμής στους ιδρυτές του σχολείου, μια ανάγκη που νομίζω όλοι που είμαστε εδώ την αισθανόμαστε. Δεύτερον να σμίξουμε ξανά όλοι μαζί εδώ στο σχολείο που περάσαμε τα καλύτερα χρόνια μας και ο τρίτος λόγος είναι να επιστρέψουμε αυτή την οφειλή που έχουμε προς τους ιδρυτές και ο ιδανικός αυτή τη στιγμή θεωρούμε είναι η ίδρυση ενός συλλόγου ο οποίος θα βοηθάει και το σχολείο και τον τόπο μας..” κατέληξε.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο ποιητής και στιχουργός Μήτσος Σταυρακάκης, εκ μέρους της οικογένειας, με συγκινητικές αναφορές στον ιδρυτή Μιχάλη Σταυράκη, με πολλές αναφορές για το πως εμείς οι μεταγενέστεροι πρέπει να τον μιμηθούμε και να δράσουμε με την ίδρυση Συλλόγου που ενεργά θα μιμηθεί το έργο και την ζωή του. Αργότερα στη σύντομη ομιλία του ο Δήμαρχος Ανωγείων Εμμανουήλ Καλλέργης, δήλωσε δίπλα στην προσπάθεια αυτή, με κάθε υλικό η οποιοδήποτε άλλο τρόπο χρειαστεί,  καθώς όπως ανέφερε “Η παιδεία είναι το σημαντικότερο αγαθό”, σημειώνοντας τη σημασία της επιτυχίας του συλλόγου για το μέλλον της ευρύτερης περιοχής και τη νεολαία. Ο Εμμανουήλ Καλλέργης μέσω του βήματος συνομίλησε ουσιαστικά και με τον Αντιπεριφερειάρχη Παιδείας Γιάννη Παρασύρη, έναν άνθρωπο που επίσης αποτελεί απόφοιτο του ΓΕΛ Ανωγείων και ο οποίος τόνισε ότι η Περιφέρεια εγγυάται αναβάθμιση υποδομών και υπηρεσιών στο “Σταυράκειο”, με κάποιες μελέτες και προτάσεις να είναι ήδη έτοιμες να αποσταλούν από το τμήμα Παιδείας του Δήμου Ανωγείων.

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και χαιρετισμούς, τόσο από τις Διευθύντριες του Γυμνασίου και Λυκείου, με την Δέσποινα Πρίμπου να συγχαίρει τα μέλη της “Ομάδας Πρωτοβουλίας” και να δηλώνει παρούσα σε ότι χρειαστεί, όπως και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ανωγείων Νίκος Βρέντζος που τόνισε ότι τόσο αυτός αλλά και όλα τα μέλη του συλλόγου στηρίζουν την προσπάθεια και είναι ανοιχτοί σε οποιαδήποτε πρόταση για συνεργασία ή βοήθεια προς τον νέο σύλλογο.Ακολούθησε ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, με θερμά λόγια για την συνάντηση των αποφοίτων, τονίζοντας επίσης ότι τα “Υακίνθεια” της επόμενης χρονιάς θα τιμήσουν τον μεγάλο δωρητή και ευεργέτη των Ανωγείων Μιχάλη Σταυρακάκη, ενώ μήνυμα στήριξης στην εκδήλωση έστειλε και ο Πολιτιστικός σύλλογος Σεισάρχων.

Πριν ο Γιάννης Μανουράς παρουσιάσει το Καταστατικό, συγκινητική και μεστή ήταν η ομιλία του μέλους της “Ομάδας Πρωτοβουλίας” Δημήτριου  Σαλούστρου ή Ζαίμη για την εκδήλωση και την παρουσία όλων μας εκεί. Ακολούθησε διάλογος με το κοινό, αλλά και δυο φορτισμένες ομιλίες που χειροκροτήθηκαν θερμά. Η πρώτη ήταν από τον τέως Υπουργό τουρισμού Νίκο Σκουλά, ο οποίος δεν πρόλαβε να φοιτήσει στο σχολείο αυτό λόγω του ξεριζωμού του ίδιου και της οικογένειας του στο Ολοκαύτωμα των Ανωγείων της 13ης Αυγούστου του 1944, τονίζοντας ότι θέτει τον εαυτό του στη διάθεση του συλλόγου για να προσθέσει και αυτός το δικό του λιθαράκι στην μεγάλη αυτή προσπάθεια.Η δεύτερη ομιλία ήταν αυτή της Αρετής Σπαχή, με ιδιαίτερες αναφορές στην πολυτάραχη και δύσκολη ζωή του Μιχάλη Σταυρακάκη, που προσέφερε στο τέλος της ζωής του το σύνολο της περιουσίας και της σκέψης του με επίκεντρο την Παιδεία και τα νέα παιδιά, δείχνοντας σε όλους μας τον σωστό δρόμο της προσφοράς και της αλληλεγγύης.

Η εκδήλωση που ολοκληρώθηκε ομολογουμένως με μεγάλη επιτυχία, έφερε την έγκριση δια βοής του καταστατικού, δεκάδες εγγράφηκαν μέλη του νέου συλλόγου, ενώ την προσωρινή διοικούσα επιτροπή θα διαδεχτεί σε σύντομο χρονικό διάστημα το Δ.Σ του συλλόγου “φοιτησάντων, αποφοίτων και φίλων του Σταυράκειου Γυμνασίου και Λυκείου Ανωγείων”, που θα αποτελείται από 7 μέλη συν ένα μόνιμο μέλος που θα ορίζεται τιμής ένεκεν από την οικογένεια Σταυρακάκη, με την θητεία να είναι τριετής. Με την ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων νόμιμων διαδικασιών, ο Σύλλογος αναμένεται σύντομα να ξεκινήσει και επίσημα την δράση του με επίκεντρο πάντα τους νέους και την Παιδεία των Ανωγείων και της ευρύτερης περιοχής.

Κλείνοντας παραθέτουμε ολόκληρη την ομιλία του Δημήτρη Σαλούστρου ή Ζαίμη, που ως μέλος της “Ομάδας Πρωτοβουλίας” αποτελεί τον καταλληλότερο για να καταλάβουμε όλοι τη σημασία της ίδρυσης ενός τέτοιου συλλόγου για τον τόπο. Αναλυτικά:

Θα μπορούσε να είναι και η ενδέκατη εντολή εκείνο το παλαιό πρόσταγμα του Μενάνδρου: «χάριν λαβών μέμνησο».

Όταν σε ευεργετούν, σου λέει, να το θυμάσαι.

Κι αλήθεια στο χρόνο, που μεσολάβησε από την ίδρυση και λειτουργία του Γυμνασίου Ανωγείων ο Δήμος και οι τοπικοί φορείς πολλές φορές έστρεψαν, ως όφειλαν,  ευγνώμονα τη σκέψη προς τους αείμνηστους δωρητές και ευεργέτες μας Μιχάλη και Λετίτσια  Σταυρακάκη.

Στην  πιο πρόσφατη  εκδήλωση μνήμης και τιμής, που έγινε το προπέρσινο καλοκαίρι μερίμνη και δαπάναις της οικογένειας  Σταυρακάκηδων ήταν που γεννήθηκε η ιδέα της σημερινής συνάντησης

Αγαπητοί φίλοι εκπρόσωποι φορέων, αγαπητοί  μαθητές και συμμαθητές, σας καλωσορίζουμε στη σημερινή μας συνάντηση. Η παρουσία σας μας δίνει δύναμη και η συμμετοχή σας στις εργασίες της έμπνευση και περιεχόμενο.

Δεν παραγνωρίζουμε τη σημασία, που έχουν οι συνήθεις συναντήσεις ανά σχολικό έτος αποφοίτησης με τη συγκίνηση και τις νοσταλγικές αναδρομές στα μαθητικά χρόνια, θέλαμε μόνο να τονίσουμε και τη διαχρονική έννοια του χρέους απέναντι σε εκείνους, που μας έμαθαν γράμματα δωρητές και δασκάλους και απέναντι στον τόπο μας, που επένδυσε απάνω μας καλές ελπίδες και ύστερα, όπως και τώρα μας είδε να φεύγουμε για αλλού και να σκορπάμε.

Όσοι περάσαμε από αυτό το Σχολιό έχουμε και ένα πρόσθετο χρέος:             Πέρα από το να τιμούμε τη γενναιοδωρία μιας δωρεάς, είναι εξίσου ζωτικής σημασίας να προβάλουμε ως πρότυπο και οδηγό το ήθος και τις αντιστάσεις ενός ακέραιου ανθρώπου, που μπορεί να φόρεσε παπούτσια στα δώδεκα, να δούλεψε για πάνω από δέκα χρόνια για μόνο το φαγητό του, να πήρε αυτοκίνητο στα  46 του,  να διέλυσε έξι συνεταιρισμούς προς αφερέγγυους συνεταίρους, να χρεοκόπησε , να κινδύνεψε πέντε φορές η ζωή του, την τελευταία από απόπειρα αυτοχειρίας, μπορεί ακόμη να μη βρέθηκε ποτέ σε σχολική αίθουσα, αλλά ο προικισμένος αυτός άνθρωπος  μας παρέδωσε μαθήματα αυτοδημιούργητης αξιοσύνης, στηριγμένος στη εργατικότητα, τη συνέπεια λόγων και έργων, την αδιαπραγμάτευτη εντιμότητα και τη σεμνή έμπρακτη και ανιδιοτελή  φιλοπατρία.

Και εκείνο που πέρα από όλα αυτά σε κερδίζει και σε κάνει να σκέφτεσαι πως αυτό, που κάνει έναν άνθρωπο ξεχωριστό δεν είναι τόσο ο πόνος οι στερήσεις και οι κακουχίες, ούτε μόνο η θυσία και η δωρεά από το υστέρημα, όσο η άκρα ταπεινότητα να τα θεωρεί όλα αυτά ανθρωπίνως αυτονόητα και να νοηματοδοτεί με τούτα τη ζωή του.

Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία του, ένα κείμενο Μακρυγιανικό, που τουλάχιστον κάθε μαθητής του Γυμνασίου Ανωγείων πρέπει να το έχει στο κομοδίνο του, δε θα βρείτε ούτε μια λέξη, που να αναφέρεται στην κατάθεση του ιδρώτα μιας ζωής, για να μπορούμε εμείς σήμερα να έχουμε πάρει τη ζωή με το μέρος μας, να μπορούμε να είμαστε εδώ και να μιλάμε.

Τόση αποστροφή στην έπαρση, τόση σεμνή διακριτικότητα, τόση εμπιστοσύνη στη σιωπή, που φορές απέναντι στις κραυγές δε βρίσκει τίποτα να πει και βουβαίνεται.

Αγαπητοί συνοφειλέτες, μιλώ ως εκπρόσωπος μιας παρέας Γυμνασιόπαιδων μιας άλλης εποχής, που αυτοαποκληθήκαμε «ομάδα πρωτοβουλίας» γιατί και πως αλλιώς και οι οποίοι είχαμε τη σκέψη να αναθερμάνουμε τις σχέσεις μεταξύ μας, με το Σχολιό και τον τόπο μας και να σμίξουμε όλοι μαζί πρώτη φορά με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό το σμίξιμο στο καιρό των κακών ειδήσεων.

Ζούμε, το ξέρουμε, ποικιλώνυμες κρίσεις, που σε κοινωνικό επίπεδο  προκαλούν στασιμότητα και υπανάπτυξη και σε ατομικό  απομόνωση και ανασταλτικές ψυχώσεις, η  δε σύγκριση σε καθεστώς κοινωνικής αδικίας καθιστά εν τοις πράγμασι αβάστακτη τη φτώχια!

Κι η φτώχια με όλες της τις μορφές λέει εκείνη η μεγάλη ψυχή ο Γκάντι, είναι η χειρότερη μορφή βίας,  αυτόν τον πόλεμο σας καλούμε να πολεμήσουμε πλάι στον άλλο, που πασχίζει να μας κρατήσει ανθρώπους με αρχές και παραδόσεις, που οφείλουμε στους επόμενους.

Στο πνεύμα του Καμύ, που λέει « αν είναι να σου συμβεί κάτι, φρόντισε να είσαι εκεί» καθυστερημένα κάπως, αλλά ελπίζουμε όχι αργά,  επαναπατριζόμαστε και δηλώνουμε ότι είμαστε εδώ .

Με το πρόσθετο κίνητρο της ανταπόδοσης μιας ευεργεσίας και σε συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς, κεφαλαιοποιώντας το ντόπιο, αλλά κυρίως το διάσπαρτο επιστημονικό και πνευματικό δυναμικό του τόπου μας δηλώνουμε την πρόθεσή να προβάλουμε τη αντίστασή μας απέναντι σε ό, τι μας υποτιμά, μας εκθέτει και μας ταπεινώνει, χωρίς ποσώς να αγνοούμε  ότι ο τόπος είναι δύσκολος και οι άνθρωποι των απολύτων τιμών με τη καλή και με την άλλη έννοια

Και θέλουμε αυτή η αυτοστράτευση να σημαίνει:

Πως η ευγνωμοσύνη είναι καλό πέρα από τα λόγια να εκφράζεται και με ψυχή και με πράξη.

Πως ο τόπος μας έχει πέσει ξανά στη ανάγκη  και πως αν δε είμαστε όλοι εδώ να συντρέξουμε ένας τον άλλο, η ανάγκη δικάζει ερήμην.

Ότι πιστεύουμε στη δύναμη της ενότητας για τη αξιοποίηση της γνώσης και της εμπειρίας ντόπιων και αποδήμων, πολύ περισσότερο σήμερα, που οι αποστάσεις παραμερίζονται από τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών.

Ότι πιστεύουμε στη γνησιότητα και δυναμική του Ανωγειανού DNA, που έχει δώσει ως σήμερα δείγματα ψυχικής γενναιότητας, πνεύματος πρακτικής φιλοσοφίας και μιας αισθητικής, που ξέρει να αντιστέκεται στις περαστικές μόδες και στους συρμούς χωρίς αύριο.

Ό,τι πετύχουμε μακριά από διαχωριστικές γραμμές και μικροπρέπειες, άλλοτε εκφράζοντας τις υγιείς μας δυσαρέσκειες κι άλλοτε αναδείχνοντας τις ξεχωριστές μας αρετές, αν όλοι το αγκαλιάσουμε, είμαστε βέβαιοι θα είναι για καλό.

Και πάντως για να μη συνταγογραφούνε οι γιατροί τις εμπειρίες μας, εμείς το τολμήσαμε και ευελπιστούμε στη συνδρομή  όλων σας για τα επόμενα βήματα. .

Σας ευχαριστούμε, που είσαστε εδώ, περιμένουμε τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις σας στη συνέχεια, να είστε όλοι καλά.

Η Μαρία Σαλούστρου, του Καλιμέντο, μια Ανωγειανή που ζει μόνιμα στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας, συγκινεί με τη δράση και τις προσφορές της σε τομείς του χωριού που έχουν ανάγκη, όπως το Κέντρο Υγείας, αλλά και οι αδύναμες και ευπαθείς οικογένειες μέσω της Κοινωνικής Υπηρεσίας. Πιο συγκεκριμένα, η Μαρία που βρίσκεται αυτές τις ημέρες για διακοπές στα αγαπημένα της Ανώγεια, μαζί με τον σύζυγο της Σήφη Γαλάνη, προχώρησαν άμεσα σε κάποιες κινήσεις για το κοινωνικό σύνολο.

Ένα σημαντικό χρηματικό ποσό διατέθηκε στο Κέντρο Υγείας Ανωγείων, με το οποίο θα αγοραστούν από τα τοπικά φαρμακεία, φάρμακα, επίδεσμοι και οτιδήποτε άλλο τις υποδειχθεί από τους εργαζόμενους εκεί και στο οποίο παρατηρείται έλλειψη. Παράλληλα  η Μαρία επισκέφθηκε τον χώρο της Κοινωνικής Υπηρεσίας και παρέδωσε στην υπεύθυνη Ειρήνη Σουλτάτου, βαλίτσες με ρουχισμό για μωρά και ενήλικες, καθώς και φάρμακα και είδη διατροφής, τα οποία έφερε από τη Γερμανία, τα οποία θα διαμοιράσει η Κοινωνική Υπηρεσία σε κατοίκους της ευρύτερης περιοχής που έχουν άμεση ανάγκη.

Η ίδια θα ήθελε να αφιερώσει όλες αυτές τις προσφορές, στην μνήμη της αγαπημένης της θείας, της Δόξας Σαμόλη, της γυναίκας που αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή της στην προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, μέσω και της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου την οποία υπηρέτησε για μισό αιώνα.Ένα κερί στη μνήμη της θα ανάψουμε όλοι την ερχόμενη Κυριακή 19 Αυγούστου στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο μνημόσυνο για τους 6 μήνες από τον θάνατο της.

Η Μαρία Σαλούστρου, συνεχίζει ουσιαστικά αυτή την αλυσίδα δράσεων που ξεκίνησε από τη Γερμανία, όπου σε φιλανθρωπικές εκδηλώσεις συγκέντρωνε χρήματα τόσο για το Κ.Υ Ανωγείων, όσο και πρόσφατα για τους πυρόπληκτους της Ανατολικής Αττικής, όπου οι Έλληνες της ομογένειας συγκέντρωσαν μια ολόκληρη νταλίκα με ρούχα, φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης για τους πληγέντες. Η δράση και η ευαισθησία της αξίζουν τα συγχαρητήρια μας, κι ελπίζουμε να βρει  και άλλους μιμητές.

H ΑΝΩΓΗ θα ήθελε να ευχαριστήσει θερμά την Μαρία , για την προσφορά χρηματικού ποσού για τις ανάγκες της ηλεκτρονικής μας έκδοσης καθώς και για τα λόγια αγάπης με τα οποία το συνόδευσε για την προσφορά της εφημερίδας μας στους Ανωγειανούς της ομογένειας και το γεγονός ότι τους φέρνει πιο κοντά στον τόπο καταγωγής τους, κάνοντας τους να αισθάνονται ότι βρίσκονται πάντα κοντά στον αγαπημένο τους πατρογονικό τόπο.

Τη νύχτα στις 7 προς 8 Αυγούστου 1944, ο Βρετανός αξιωματικός Σύνδεσμος λοχαγός Στάνλεϋ Μος και άντρες της Ανεξάρτητης Ομάδας Ανωγείων υπό τον Νικόλαο Σταυρακάκη, αποφασίζουν να χτυπηθεί γερμανική εφοδιοπομπή στον κεντρικό δρόμο Ηρακλείου-Ρεθύμνου-Χανίων.

Το σαμποτάζ πραγματοποιείται στη θέση Δαμαστός, 1.300 μέτρα έξω από το χωριό Δαμάστα. Οι άντρες που συμμετέχουν είναι:

Νικόλαος Σταυρακάκης ή Αεροπόρος, Ι. Σμπώκος ή Κωστακογιάννης, Εμμανουήλ Σπιθούρης ή Νταμπακομανόλης, Ε. Κοντόκαλος, Κώστας Β. Κεφαλογιάννης ή Κουντόκωστας, Ελευθέριος Ε. Σκουλάς, έξι Ρώσοι αιχμάλωτοι που είχαν απελευθερωθεί και βρίσκονταν στον Ψηλορείτη με την ομάδα των Ανωγείων, ο Στάνλεϋ Μος με τους άντρες του Ζαχαρία Χαιρέτη, Γεώργιο Τυράκη και Γεώργιο Σμπώκο. Συνοπτικά, η επιχείρηση του σαμποτάζ της Δαμάστας, στην Έκθεση της Α.Ο.Α. περιγράφεται ως εξής:

«…την πρωίαν της 8ης Αυγούστου, αφού απεμονώθησαν οι κινηθέντες κάτοικοι του  χωρίου Δαμάστας, ως και πάντες οι διερχόμενοι εκ της περιφερείας εκείνης εντός  χαράδρας παρακειμένης και επιτηρούμενοι εν αυτή, το Απόσπασμα ετοποθέτησεν  αντιαρματικήν νάρκην εις την καμπήν ακριβώς της οδού, κατέλαβεν θέσεις κατά  μήκος ταύτης και ανέμενεν την άφιξιν του γερμανικού Αποσπάσματος ασφαλείας  της οδού, των ανδρών αυτού καταλαβόντων επικαίρους θέσεις πέριξ της θέσεως υπονομεύσεως της οδού.

Την 17.45 ώραν ακριβώς έφθασαν εις τον τόπον της ενέδρας προερχόμενα εξ Ηρακλείου τρία αυτοκίνητα μετά δυνάμεως 18 γερμανοϊταλών, του πρώτου ανατιναχθέντος υπό της νάρκης και των λοιπών αχρηστευθέντων, φονευθέντων εν ταυτώ τριών γερμανών στρατιωτών και τεσσάρων Ιταλών, των λοιπών συλληφθέντων αιχμαλώτων αποδεκατισθείσης συνεπώς ολοκλήρου της εχθρικής δυνάμεως, δια των ομαδικών πυρών όλων των όπλων, κατόπιν αιφνιδιαστικής επιθέσεως.

Μετά ταύτα το απόσπασμα επεδόθη εν σπουδή εις την εκκαθάρισιν της οδού εκ των υπολειμμάτων των αναφλεγέντων αυτοκινήτων, των αιχμαλώτων μεταφερθέντων και φυλασσομένων εις ασφαλές μέρος, των δε ανδρών του αποσπάσματος καταλαβόντων εκ νέου τας θέσεις των εν αναμονή αφίξεως του αποσπάσματος ασφαλείας οδού.

Την 08.30 περίπου ώραν ο παρατηρητής του Αποσπάσματος εκ της κατευθύνσεως του Ηρακλείου ανήγγειλεν δια συνθήματος την άφιξιν του γερμανικού αποσπάσματος ασφαλείας της οδού, αποτελουμένου εξ ενός Τεθωρακισμένου αυτοκινήτου, διαθέτοντος δύο πολυβόλα και εξ ενός μεγάλου στρατιωτικού αυτοκινήτου μετά γερμανικής δυνάμεως 45 περίπου ανδρών.

Ευθύς ως προσήγγισεν το αυτοκίνητον εις τας θέσεις των ενεδρευόντων ανδρών, ο Βρετανός Λοχαγός ΜΟΣ ΜΠΗΛ, ό και επί κεφαλής του αποσπάσματος, διέταξεν την εκτέλεσιν ομαδικών πυρών εξ εγγυτάτης αποστάσεως δι’όλων των όπλων και των ταχυβόλων, εναντίον αμφοτέρων των οχημάτων, εξουδετερωθείσης αυτοστιγμή της μεταφερομένης επ’αυτοκινήτου δυνάμεως, χωρίς να δυνηθή να κάμη χρήσιν των όπλων της, του Τεθωρακισμένου όμως οχήματος εκτελούντος πυρά δια των πολυβόλων του προς όλας τας κατευθύνσεις.

Ο Βρετανός Λοχαγός ΜΟΣ ΜΠΗΛ με αξιοθαύμαστον πραγματικώς ψυχραιμίαν και θάρρους δι ενός άλματος έφθασεν εις απόστασιν 10 μέτρων εκ του οχήματος και δια του ταχυβόλου του εφόνευσεν τον χειριστήν του ενός Πολυβόλου του Τεθωρακισμένου οχήματος και μετά ταύτα ησχολήθη με την λήψιν φωτογραφιών της εξελισσομένης Μάχης. Δια συστηματικών ενεργειών των ανδρών του αποσπάσματος επετεύχθη η κύκλωσις του Τεθωρακισμένου οχήματος και καθ ην στιγμήν επέκειτο η καταστροφή τούτου, πράγμα όπερ αντελήφθη ο χειριστής του εκινήθη ολοταχώς όπισθεν με κατεύθυνσιν προς το Ηράκλειον, ότε και το ημέτερον Απόσπασμα παραλαβών μεθ’εαυτού τους αιχμαλώτους και εκ των Λαφύρων τον οπλισμόν και τα πυρομαχικά, επανήλθεν εις την βάσιν εξορμήσεώς του, εις το Λημέρι Ανωγείων.

Κατά το εγχείρημα τούτο επεδείξαντο εξαιρετικήν ψυχραιμίαν άπαντες οι λαβόντες μέρος εις το Απόσπασμα ιδιαιτέραν δε αυτοθυσίαν και ηρωισμόν ο Κωνστ. Β. Κεφαλογιάννης, δι ό και επροτάθη υπό της Αγγλικής Υπηρεσίας δια παράσημον.

Κατά την επιχείρησιν ταύτην αι απώλειαι της Ανεξάρτ. Ανταρτ. Ομάδος Ανωγείων ήσαν:

ΝΕΚΡΟΙ :  Εις Ρώσος Στρατιώτης.

ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ :  1) Εμμαν. Σπιθούρης

2) Κωνστ. Β. Κεφαλογιάννης ή Κουντόκωστας…ª.

Ο Ρώσος ήταν ο Λοχαγός Βάνυα, που είχε απελευθερωθεί από το αεροδρόμιο Καστελλίου. Στην ανατίναξη του πρώτου φορτηγού αυτοκινήτου, (χτύπησε στην αντιαρματική νάρκη που είχαν τοποθετήσει οι δολιοφθορείς), σκοτώθηκαν τρεις πολίτες που βρίσκονταν στην καρότσα του. Ήταν καταναγκαστικοί εργάτες και πήγαιναν για κοπή ξύλων. Ο Εμμανουήλ Πλαϊτης του Βασιλείου από το χωριό Αλόιδες Μυλοποτάμου και οι Ηρακλειώτες Σκεπετζής Ελευθέριος του Παρασκευά και Αργυράκης Ιωάννης του Παναγιώτη.

Ο τραυματισμός του Μανόλη Σπιθούρη – Νταμπακομανόλη ήταν σοβαρός, τραύμα βλήματος μυδραλιοβόλου στην κοιλιακή χώρα, ενώ του Κώστα Κεφαλογιάννη – Κουντόκωστα ελαφρύτερος.

Ο Κουντόκωστας, παλικάρι με υπέρμετρο ηρωισμό κατά τη διάρκεια του εγχειρήματος, αφού την περισσότερη ώρα πολεμούσε όρθιος, μετά το σαμποτάζ προτάθηκε από τη Βρετανική υπηρεσία για παράσημο.

Σ’αυτόν απευθύνθηκε ο Νταμπακομανόλης όταν τοποθετήθηκε κάτω από τους θάμνους για να πεθάνει, όπως νόμιζαν όλοι. Και ο Νταμπακομανόλης είχε πιστέψει ότι θα πεθάνει. Ο ίδιος αφηγείται:

«…τότες εβρέθηκα εγώ με τον Τυράκη κοντά κοντά. Μας έβαλε το τανκς συνέχεια. Μου λέει ο Τυράκης ότι πρέπει να καλυφτούμε. Επαδέ δεν είμαστε καλυμμένοι, μου λέει ο Τυρογιώργης. Βάλε μια δεσμίδα στο όπλο να τηνε ρίξεις στο τανκς. Αυτό βέβαια δεν το περνούνε οι σφαίρες.

Μόλις παίξεις τη δεσμίδα, μου λέει, θα κάμομε το άλμα προς τα πίσω. Ο Τυράκης θα’παιζε μετά με το δικό του ταχυβόλο στο τανκς. Μόλις ακούσεις το ταχυβόλο, να’ρθεις επαδέ οπίσω που θαν είμαι εγώ. Ετσά το’καμα. Και το καιρό που εσηκώθηκα να γυρίσω απάνω, παίρνω το βλήμα στην κοιλιά.

Ένα βλήμα από το πολυβόλο του τανκς που ήτανε μυδράλιο και ήσκανε το βλήμα όπου έπεφτε. Όντε με χτύπησε ήσκασε και στην κοιλιά μου. Το κατάλαβα και του φωνάζω του Τυρογιώργη, εβάρηκα! του λέω. Και εβρήκα μπροστά μου ένα βαγγάκι κι εμπήκα μέσα και καλύφτηκα. Σε λίγη ώρα εσηκώθηκα και πήγα με τον Τυράκη και τον Κουντόκωστα παραπάνω, εκια δεν ήτονε πολλά πυρά.

Ήρθε ο Μος και έβγαλε ένα επίδεσμο τετράγωνο, σα μια πλάκα σαπούνι και τόνε βάνει στην πληγή. Με σύρνει μαζί με τον Κώστα τον Κεφαλογιάννη και πήγαμε παραπέρα σε ένα πρινάρι. Από κάτω ήτανε αίγες γιατί η κάψα ήτανε μεγάλη. Έκατσα εγώ στον ασκιανό, στο πρινάρι. Εκουβεντιάζαμε με τον Κώστα και του’λεγα:

-Σήκω φύγε, εμένα η υπόθεσή μου έληξε, μόνο να μου χαιρετάς τσι αρχηγούς μας και να πεις στο σπίτι μας στσι δικούς μου να μη στενοχωρούνται, διότι εγώ είμαι τυχερός γιατί χάνομαι για την πατρίδα.

Αυτές τσι κουβέντες είπα του Κουντόκωστα. Έκατσα εκια πέρα και εφέρανε οι δικοί μας ένα γάιδαρο να με φορτώσουνε να με πάρουνε από κια. Μόλις με βάλανε απάνω στο ζώο τοσε λέω να με κατεβάσουνε κάτω γιατί απάνω στο γάιδαρο εκαταχτύπανε η πληγή και δεν εμπορούσα να κάτσω καθόλου.

Ο γάιδαρος ήτανε ενός Μαυράκη Ιωάννη από τη Δαμάστα. Με κατεβάσανε από το γάιδαρο και με αφήκανε εκιά. Μου δώκανε ένα παγούρι νερό και με αφήκανε στο πρίνο. Οι δικοί μας ελέγανε ότι θα ποθάνω και η πληγή μου ήτονε μεγάλη και οι Ρώσοι και ο Μος ελέγανε ότι δεν τηνε βγάνω. Την πληγή μου την επίδεσε ο Μος και ύστερα με σκεπάσανε με κλαδιά κι εφύγανε.

Επήγανε στo λημέρι στη Μίθια και ετραβούσανε και τσι αιχμαλώτους. Οι αιχμάλωτοι ήτανε και Γερμανοί και Ιταλοί. Όταν εφτάσανε στο λημέρι και είπανε του Χριστομιχάλη τα γεγονότα τοσε βγάνει φασαρία γιατί δε με πήρανε μαζί τους. Είπε ο Χριστομιχάλης ότι έπρεπε να τόνε φέρετε να τον εθάψομε επαέ σα τον άνθρωπο.

Εγύρισε πάλι ο Κουντόκωστας με δικούς μας από το λημέρι, αυτός ήξερε που με αφήκανε, να με πάρουνε. Θυμούμαι πως ήρθε κι ο Θανάσης ο Μαυρόκωστας και ο Πολογιώργης. Όντε μ’αφήσανε οι αντάρτες και φύγανε εζήτηξα το μαντήλι του Κουντόκωστα να το βάλω στη κεφαλή μου γιατί είχε πολύ ήλιο. Εγώ του’δωκα μια ταμπακέρα γεμάτη καπνό.

Ήρθε να με πάρει ο Κουντόκωστας αλλά εγώ είχα μετακουνήσει από κια που μ’αφήκανε. Εσυνήλθα και μού’δωκε ο ήλιος και σύρθηκα με την πλάτη σε άλλο τόπο για να βρω ασκιανό. Εκατάστρεψα και τη ταυτότητά μου για να μη τηνε βρούνε οι Γερμανοί, να μάθουνε ποιος είμαι. Είχανε έρθει οι χωριανοί μας και πολλοί Δαμαστιανοί να με πάρουνε. Με γυρεύγανε αλλά δε με βρίσκανε. Ο τόπος ήτανε γεμάτος κλαδιά και δε με βλέπανε. Εγώ τσι θώρουνα αλλά δεν μπορούσα να βγάλω φωνή. Έβγαλα το μαντήλι του Κουντόκωστα και το κούνησα και τότες μ’είδανε…”ª.1

Τον τραυματία Νταμπακομανόλη, ο Κουντόκωστας τον σήκωσε στους ώμους του και τον τοποθέτησε κάτω από έναν πρίνο, εκτός του πεδίου βολής των τουφεκιών και της μάχης. Στη συνέχεια, ενώ βρίσκονταν στα Ανώγεια, ο Κουντόκωστας επέστρεψε με σκοπό να τον μεταφέρει στο χωριό για να τελεστεί η ταφή του (αφού όλοι πίστευαν ότι θα είναι νεκρός). Τον βρήκε ζωντανό και σε άλλη θέση. Με συντρόφους τον μετέφεραν στη θέση «Αχυρόσπηλιος» Αηδονοχωρίου. Στην αφήγησή του ο Κώστας Κεφαλογιάννης – Κουντόκωστας, αναφέρει μεταξύ άλλων:

“…καθ’ην στιγμήν αγωνιζόμεθα να θέσωμε το τανκς εκτός μάχης ο γενναίος αγωνιστής Εμμ. Σπιθούρης και ο Μος με τους άλλους άνδρας της ομάδος έσπευσαν προς ενίσχυσίν μας. Πριν προφθάσουν να έλθουν πλησίον μας, ο Εμμ. Σπινθούρης εδέχθη δύο σφαίρας του μυδραλιοβόλου και ετραυματίσθη εις την δεξιάν χείρα και την κοιλιακήν χώραν με τραύμα διαμπερές. Ήτο τόση η κόλασις του πυρός ώστε δεν αντελήφθην, εγώ τουλάχιστον τον τραυματισμόν του.

Ο Εμμ. Σπινθούρης δεν ήτο ιδιαίτερος φίλος μου πλην όμως τον εκτιμούσα και τον αγαπούσα, διότι ήταν σεμνό και γενναίο παλικάρι. Εδήλωσα εις τους συντρόφους μου ότι θα επιστρέψω προς ανεύρεσιν και διάσωσιν του Σπιθούρη και τους παρακάλεσα να παραμείνουν εις κατάλληλον θέσιν.

Εκείνοι μου ετόνισαν ότι τα τραύματα του Σπιθούρη είναι θανατηφόρα και ο τραυματίας μάλλον δεν θα εζούσε. Επροχώρησα ανήσυχος και περίλυπος. Ανήρπασα τον ημιθανή πράγματι Σπιθούρην και σηκώνοντάς τον απεμακρύνθην ολίγον από τα πυρά. Αντιληφθείς εκείνος την θέσιν του και τον άμεσον κίνδυνον τον οποίον διέτρεχον, με ικέτευε να τον εγκαταλείψω, λέγοντάς μου με την σβησμένην φωνήν του:

-Δεν υπάρχει Κώστα ζωή για μένα. Φύγε να σωθείς τουλάχιστον εσύ. Εγονάτισα πλησίον του, του επέδεσα προχείρως τα τραύματά του και αφού τον έθεσα, μετά πολλού κόπου επί των ώμων μου ήρχισα να προχωρώ σιγά διότι δεν μου ήτο εύκολον να βαδίσω ευχερώς λόγω του φορτίου.

Εις μίαν στιγμήν ελιποθύμησεν. Προσπαθήσαμε να του δώσομε κουράγιο. Μου εζήτησε το μανδήλι, το οποίον έφερον επί της κεφαλής μου. Ξεπλήρωνα την επιθυμίαν του. Δεν ησθάνετο καλά. Με εκοίταξε εις τα μάτια ολίγον και κλείνοντάς τα εζήτησε να σφίξει το χέρι μου.

Επίστευε ότι θα αποθάνει. Μου ενεπιστεύθη τας τελευταίας του επιθυμίας. Δέσε μου τα μάτια Κώστα, μου είπεν διότι ησθάνετο ζάλην. Και προσέθεσε. «Δώσε χαιρετισμούς εις τον αδελφόν μου και εις το σπίτι μου και πες τους να μην στενοχωρούνται γιατί αυτό ήταν το τυχερό μου. Επίσης να δώσεις χαιρετισμούς στον Καπετάν Μιχάλη (Ξυλούρη) και εις τον Γεώργιον Δραμουντάνη και εις όλους τους φίλους μου». Ελιποθύμησεν εκ νέου. Προσεπάθησα με την βοήθειαν των άλλων να τον επαναφέρω εις τας αισθήσεις του, αλλά τούτο εστάθη αδύνατον. Η μόνη διαπίστωσις η οποία μας επέτρεπε να ελπίζωμεν ήτο η λειτουργία του σφυγμού του.

…κατευθυνθήκαμε προς το μέρος που τον αφήκα αλλά με λύπην μου διεπίστωσα ότι δεν ήταν εκεί και ψάχνοντας κάτω από τα κλαδιά που τον είχα σκεπάσει βρήκα την ταυτότητά του κρυμμένην εκεί. Ευρισκόμουνα σε αμηχανία. Τι να υποθέσω. Τον βρήκαν οι Γερμανοί και τον πήραν;

Αλλά ίχνη βημάτων των Γερμανών δεν φαινόταν. Τότε είπα στον Πιτσούλη2 ότι δεν θα γυρίσω άπρακτος. Γι’αυτό τον παρεκάλεσα που ήταν με πολιτική περιβολή να πάει στη Δαμάστα να ζητήσει τον Μαυράκην να ζητήσει πληροφορίες, καθώς και από άλλους Δαμαστιανούς, και του όρισα ως τόπον συναντήσεως την κορυφήν του βουνού. Ο Πιτσούλης προς τιμήν του ανεχώρησεν αμέσως.

Δεν είχεν όμως προχωρήσει πολύ οπότε άκουσα να με φωνάζει ο γέρων Κεφαλογιάννης3  ότι εκεί πλησίον κάποιος βογγούσε. Εφώναξα τον Πιτσούλη κι εγύρισε και μαζί πήγαμε στο σημείον που ήταν ο Κεφαλογιάννης και με μεγάλη χαρά ευρήκαμεν τον τραυματίαν Σπιθούρη. Η συγκίνησίς μας ήταν απερίγραπτη, αγκαλιαστήκαμε, φιληθήκαμε και εκλαίγαμε πολλήν ώραν. Δίχως προφύλαξιν από περιπολούντα αυτοκίνητα τον πήραμε στα χέρια και τον μεταφέραμεν μακράν από κάθε γερμανικόν κίνδυνον.

Τότε με λίγα λόγια μας εξιστόρησεν ότι κατά το διάστημα των πυροβολισμών και της εξερευνήσεως των γερμανών έβγαλε κι έκρυψε την ταυτότητά του και έρποντας έφθασε εδώ που τον βρήκαμε. Εδώ όμως τον εγκατέλειψαν οι δυνάμεις του και έπεσε ημιθανής, χωρίς να κάμει πλέον ένα βήμα. Τον τοποθετήσαμεν πάνω στο ζώον, και ταυτοχρόνως είπα στον Εμμ. Καλομοίρη να πάει τροχάδην στ’ Ανώγεια να ειδοποιήσει τον γιατρό Ν. Μανούσον να σπεύσει να παράσχει τις πρώτες βοήθειες στον τραυματίαν κι εμείς αναχωρήσαμε προς Ανώγεια.

Με την εκκίνησίν μας όμως ο τραυματίας δεν μπόρεσε να προχωρήσει πάνω στο ζώο γιατί κινούμενος υπέφερεν αφάνταστα από τις πληγές του. Τον κατεβάσαμε και έδωσα εντολή στον Πιτσούλη να χρησιμοποιήσει το ζώον και να πάει να βρει δυο σακιά αλεύρι να τα θέσωμε πάνω στο ζώο για να τοποθετηθεί ο τραυματίας και δυνηθεί να ταξιδέψει, εφ’όσον δεν είχαμε φορείον για την μετακίνησίν του.

Και όλα αυτά επειγόμενοι γιατί κατέφθασαν Γερμανοί ενεργούντες έρευνες σ’όλη την περιοχήν. Εν τούτοις εμείς παραμέναμεν κοντά στον ασθενή μας. Στο διάστημα της αναμονής μας επέστρεψαν οι δυο αγγελιοφόροι και μας επληροφόρησαν ότι ισχυρές γερμανικές δυνάμεις προερχόμενες από Ρέθυμνον και Ηράκλειον είχαν κυκλώσει τα Ανώγεια και την περιοχήν μας. Τότε εζήτησα από τους Μετοχιανούς να μου υποδείξουν ασφαλές καταφύγιον για τον τραυματίαν.

Μας υπέδειξαν τον Αχερόσπηλιο και εμείς τον μεταφέραμεν στα χέρια μας σε απόστασιν ενός και πλέον χιλιομέτρου. Όταν εφθάσαμεν ήταν περί την 10ην νυχτερινήν ώραν. Τότε απεφασίσαμεν να παραμείνομεν κοντά στον τραυματίαν και εάν μας εκύκλωναν οι Γερμανοί να τους κτυπήσομεν ν’ανοίξομε τον κλοιόν και να διαφύγομεν. Εμείναμε σύμφωνοι κι εμείναμε εκεί λίγο ψηλότερα για ευχέρεια κινήσεων. Εγώ μόνο παρέμεινα με τον ασθενή γιατί ήταν πολύ ανήσυχος και άυπνος εκ των τραυμάτων του. Και σ’όλη τη διάρκεια της νύχτας μου ζητούσε νερό, καιγόταν ο δυστυχής, αλλ’εγώ δεν του έδινα λόγω των τραυμάτων του να αναμένομεν τον γιατρό.

Το πρωί διαπιστώσαμε ότι οι Γερμανοί είχαν απομακρυνθεί. Τα τραύματα του τραυματία άρχισαν να μυρίζουν. Γι’αυτό με απεσταλμένους ζητήσαμε επιδέσμους από τα γύρω χωριά Αστυράκι και Μετόχια αλλά δυστυχώς δεν βρήκαν. Τότε παρεκάλεσα δυο γυναίκες από τα Μετόχια να βράσουν και πλύνουν καθαρά πανιά για να τα χρησιμοποιήσομεν ως επιδέσμους. Αυτό έγινε και ανακουφίστηκε ο τραυματίας με την αλλαγήν των τραυμάτων του..ª”.4

Τελικά ο Μανόλης Σπιθούρης – Νταμπακομανόλης, με τη βοήθεια του Θεού και του Κώστα Κεφαλογιάννη – Κουντόκωστα, επέζησε του βαρύτατου τραυματισμού του. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη και δημιούργησε πολυμελή οικογένεια, ενεργά μέλη και στολίδι της κοινωνίας των Ανωγείων.

1 Μαγνητοφωνημένη συζήτηση του Μανόλη Σπιθούρη, 2 και 16 Φεβρουαρίου 2003.

2 Ανδρέας Πιτσούλης από το χωριό Αηδονοχώρι.

3 Εμμανουήλ Ι. Κεφαλογιάννης, γέροντας από το χωριό Καμαριώτης.

4 Δημητρίου Ξυριτάκη, Γεννημένος Αντάρτης, ανέκδοτα απομνημονεύματα Κωνσταντίνου Κεφαλογιάννη-Κουντόκωστα, σελ. 65, 68-69 και 105-109.

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης, είναι δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” :https://www.patris.gr/2018/08/13/to-sampotaz-tis-damastas-kai-o-koyntokostas/

“Έφυγε” από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών η Αριάδνη Μασαούτη του Χαράλαμπου.
Η νεκρώσιμος ακολουθία θα ψαλεί   την  Δευτέρα 20-8-2018 (1μ.μ) στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου. Η ΑνωΓη εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της.

Σε μια πολύ όμορφη και ζεστή ατμόσφαιρα, παραδόθηκαν σήμερα τα ενδεικτικά παρακολούθησης των μαθημάτων Αγγλικής Γλώσσας, που προσφέρει το Εργαστήρι Γνώσης της ενορίας του Αγίου Γεωργίου, σε μαθητές, ενήλικες και πρόσφυγες. Η μικρή τελετή έγινε στην αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών της ενορίας. Τα θερινά τμήματα ολοκληρώθηκαν και τα ενδεικτικά παρέλαβαν σήμερα Κυριακή 19 Αυγούστου, μαθητές μέχρι 17 ετών (σ.σ 70 συνολικά),, από τα χέρια του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου  κ.κ Ευγένιου, που όντας πάντα φιλικός με τη νέα γενιά, συνομίλησε με τα μικρά παιδιά, τα αγκάλιασε ζεστά και συνομίλησε μαζί τους,  δείχνοντας το πως πρέπει ένας άνθρωπος της εκκλησίας να φέρνει κοντά του τους ανθρώπους που αποτελούν το μέλλον του τόπου. Στο τέλος μάλιστα ο κ.κ Ευγένιος έταξε και μια εκδρομή στα παιδιά, με έξοδα της Μητροπόλεως, ώστε να ξεφύγουν λίγο πριν αρχίσει η μαθητική χρονιά και ο μεγάλος όγκος των σχολικών τους υποχρεώσεων. Να αναφέρουμε ότι οι εγγραφές για τα χειμερινά τμήματα των δωρεάν φροντιστηρίων Αγγλικών του Εργαστηρίου Γνώσης, θα ολοκληρωθούν στις 30 Αυγούστου.

Στην ομιλία του μπροστά στους μικρούς μαθητές, ο αγαπητός Μητροπολίτης Ρεθύμνης κ.κ Ευγένιος ανέφερε τα εξής:

“Στην ζωή σας η εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας είναι απαραίτητη, πολλές φορές και εγώ ο ίδιος νιώθω..αναλφάβητος καθώς δεν τα έμαθα μικρός και τώρα το μετανιώνω. Χαίρομαι λοιπόν γιατί εδώ εσείς αρχίσατε σε αυτή τη μικρή ηλικία να μπαίνετε σιγά σιγά στο νόημα. Έτσι με σταθερά βήματα θα χρησιμοποιείτε τα Αγγλικά και στην καθημερινότητα σας. Να μπορούνε πέντε άνθρωποι που θα έρχονται στα Ανώγεια να συνεννοούνται μαζί σας.

Θα σας πω και ένα ανέκδοτο. Κάποτε σε ένα χωριό καθόντουσαν ένα ζευγάρι γέροι έξω από το σπίτι τους. Η γιαγιά έπλεκε και ο γέρος πελεκούσε ένα ξύλο και τότε περνάει ένα ζευγάρι τουρίστες που έψαχναν να δουν τα αξιοθέατα του τόπου. Σταματάνε μπροστά στο ζευγάρι και ρωτάνε:”Do you speak english?”.  Ίντα μρε λες απαντάει ο γέρος άσε με ήσυχο. Οι τουρίστες ρώτησαν και σε άλλες τρεις γλώσσες, γερμανικά, γαλλικά ιταλικά, και στο τέλος ο γέρος τους έστειλε με το χέρι κάπου μακριά και όχι εκεί που ήθελαν αφού δεν μπόρεσαν να συνεννοηθούν. Και σηκωθήκανε και φύγανε λοιπόν οι τουρίστες. Όταν απομακρύνθηκαν λέει η γριά στο γέρο της: “Είδες εδά γέρο που σου είχα πει να μάθουμε μια ξένη γλώσσα να μπορούμε να συνεννοηθούμε με τσι ανθρώπους;”. Και απαντάει ο γέρος:”Είδες, ναι. δα αυτοί που γατέχουνε τέσσερις, εσυνεννοηθήκανε;”.

Αυτά όμως ήταν μια φορά και ένα καιρό. Γιατί τώρα ξέρουν όλοι Αγγλικά και πρέπει να μάθουμε και εμείς για να μπορούμε να συνεννοηθούμε. Για αυτό χαίρομαι για όλο αυτό που γίνεται εδώ και για όλες τις δραστηριότητες της ενορίας του Αγίου Γεωργίου, χαίρομαι που όλα αυτά γίνονται υπό τη σκέπη της εκκλησίας και πολλές φορές σκέφτομαι και καμαρώνω και μακάρι να το έκαναν και άλλες ενορίες. Ο παπά Ανδρέας σκέφτεται και φροντίζει για εσάς και για αυτόν τον τόπο, την παράδοση και τον πολιτισμό του, το σκέφτηκε ότι έτσι πρέπει να γίνεται. Κι όταν μιλάμε για την παράδοση και τον πολιτισμό των Ανωγείων που πρέπει να περάσει και στο μέλλον και πρέπει να βγει και έξω από τα όρια, για να το μάθουν όλοι, τότε λοιπόν πρέπει στους πολυάριθμους επισκέπτες που έρχονται εδώ να μπορείτε να μιλήσετε μαζί τους. Να τους δείξετε τα μνημεία σας, τα αγάλματα των ηρώων προγόνων σας, τις εκκλησίες σας και να τους πείτε τον πολιτισμό και την παράδοση που κρατιέται εδώ τόσο ζωντανά. Και να τους πείτε, όπως μάθατε εσείς τα Αγγλικά, να προσπαθήσουν να μάθουν κι αυτοί τα Ανωγειανά, αν κι αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο από την εκμάθηση των Αγγλικών! Και ίσως κάποτε να πρέπει να κάνετε και εδώ στα Ανώγεια ένα τέτοιο φροντιστήριο, γνήσιας κρητικής γλώσσας γιατί κι αυτή έχει κακοποιηθεί τελευταία βάρβαρα, για αυτό χαίρομαι για την πρωτοβουλία που έχουν κάποιοι τελευταία, κι εγώ έγραψα ένα γράμμα και παρακάλεσα τον πρύτανη στο Πανεπιστήμιο στο Ρέθυμνο να βάλει ένα μάθημα κρητικής διαλέκτου στη φιλοσοφική σχολή. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ρίζες και τη γλώσσα μας. Κι είναι αξιέπαινος και ο σύλλογος των Ρεθυμνιωτών της Αθήνας που πήρε αυτή την πρωτοβουλία την οποία εμείς στηρίζουμε, όπως και ο Αρχιεπίσκοπος από το Ηράκλειο που έγραψε επίσης κι αυτός στο ίδιο μήκος κύματος με αυτό που έγραψα κι εγώ.Είναι όμορφο να ξέρουμε να συνεννοηθούμε αλλά προπάντων να ξέρουμε να κρατάμε τη δική μας γλώσσα και τη δική μας παράδοση.

Θέλω να σας πω ένα ευχαριστώ και θα πω κι ένα ευχαριστώ στα σπίτια σας που σας εμπιστεύονται σε αυτή την ωραία προσπάθεια.Ακόμα κι αν λίγο σας πιέζουν, αυτή είναι μια όμορφη πίεση, γιατί όπως έλεγαν οι Αρχαίοι, οι ρίζες της Παιδείας μπορεί να είναι πικρές, αλλά οι καρποί θα είναι σίγουρα γλυκύς. Μπορεί τώρα λίγο να πιέζεστε, λίγο να ζορίζεστε, αλλά αύριο μεθαύριο θα δείτε τι καλό είναι αυτό το σποράκι που πέφτει μέσα στη γη των ψυχών σας και θα καρποφορήσει στην ώρα του. Αρκεί να μην το αφήσετε ποτέ να ξεραθεί.Να το ποτίζετε, να το καλλιεργείτε, για να γίνει όπως πρέπει και να δώσει καρπούς στο μέλλον.

Ευχαριστώ θερμά τον π.Ανδρέα, τους καλούς του συνεργάτες, τις δασκάλες σας στο Εργαστήρι της Γνώσης, της ενορίας του Αγίου Γεωργίου και εκείνον παρακαλώ να σας σκεπάζει, να σας βλέπει και να οδηγεί τα βήματα σας, ώστε να είσαστε κοντά σε αυτές τις πρωτοβουλίες της ενορίας και να παίρνετε΄όσα περισσότερα πράγματα μπορείτε. Πέρα από την ωφέλεια που έχει η Γνώση και η παροχή της, είτε αυτό είναι γλώσσα, είτε ηλεκτρονικοί υπολογιστές, είτε οτιδήποτε άλλο, για μένα προσωπικά το μεγαλύτερο κέρδος είναι άλλο. Είναι η συνάντηση, το ότι βρίσκεστε. Ότι δεν είναι ο καθένας μόνος του. Το ότι είστε μαζί και στο παιχνίδι και στη χαρά και στην απόκτηση των γνώσεων.Είναι μεγάλο πράγμα να μαθαίνουμε να είμαστε μαζί και να μη γινόμαστε αυτιστικοί άνθρωποι και να σας εξηγήσω τι εννοώ, το είχα πει και παλιότερα εδώ στον Αγιασμό. Ότι στεναχωρήθηκα ένα βράδυ στο Ρέθυμνο πάρα πολύ. Γιατί; Γιατί με κάλεσαν σε ένα σπίτι για φαγητό. Ήταν τρία ζευγάρια και είχαν τέσσερα παιδάκια σαν κι εσάς. Εμείς καθήσαμε στο τραπέζι να φάμε κι αυτά τα τέσσερα παιδάκια κυριολεκτικά “πάρκαραν” σε ένα καναπέ και το καθένα έπαιζε το παιχνίδι του στο κινητό ή το tablet του. Επί μιάμιση ώρα παρατηρούσα αυτά τα τέσσερα παιδάκια, το καθένα να είναι στο δικό του κόσμο και να μη ρίχνει ούτε μια κλεφτή ματιά στο διπλανό του.Αυτό με λύπησε πάρα πολύ, με έκανε να μην ευχαριστηθώ καθόλου το βράδυ και το τραπέζι εκείνο.Είπα στον εαυτό μου, κι εμείς όταν είμαστε παιδιά, είχαμε τα περιοδικά μας τα άλμπουμ μας, κάναμε ότι μπορούσαμε αλλά συναγωνιζόμασταν και το διπλανό μας.Ρίχναμε και μια κλεφτή ματιά! Βλέπαμε και δίπλα μας τι γινότανε. Όχι να κλεινόμαστε ο καθένας μας στον εαυτό του κάτι που είναι πολύ μεγάλο λάθος. Χαίρομαι λοιπόν γιατί αυτές οι προσπάθειες που γίνονται εδώ λειτουργούν “κόντρα” στο ρεύμα της εποχής που θέλει τον καθένα μας κλεισμένο στον κόσμο του τελικά!

Σαν πατέρας σας και με όλη μου την αγάπη σας λέω ότι προσπάθειες σαν αυτή που γίνεται εδώ στο Εργαστήρι Γνώσης όπου μαθαίνουμε να είμαστε όλοι μαζί και ότι δεν περισσεύει κανείς, είναι πολύ ευλογημένες από το Θεό και πρέπει όλοι μας να τις καλλιεργούμε αν θέλουμε τελικά να έχουμε μια υγιή κοινωνία και υγιής σχέσεις μεταξύ μας. Διαφορετικά αν κλεινόμαστε ο καθένας στον εαυτό του τότε θα βλέπουμε και τον άλλο απέναντι μας και εχθρικά κι όλη η ζωή μας θα είναι ένας πόλεμος. Όχι μόνο απέναντι στον άλλον. αλλά εν τέλει στον ίδιο μας τον εαυτό…”

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ

ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΤΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΥΛΟΥΡΗ Η ΤΖΙΤΖΗ

Ο Δήμος Ανωγείων και η οικογένεια των Ξυλούρηδων, την Κυριακή 26 Αυγούστου 2018

στις 2.30 μ.μ. θα τελέσουν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Εμμανουήλ Ξυλούρη ή Τζιτζή σε διαμορφωμένο χώρο στη συνοικία Περαχώρι. Στην εκδήλωση θα παρευρεθεί ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος κ. Ευάγγελος Αποστολάκης.

 ΜΑΝΟΛΗΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ – ΤΖΙΤΖΗΣ

Ο Μανόλης Ξυλούρης ή Τζιτζής γεννήθηκε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου το 1844.

Το Αρχηγείο του Ανατολικού Τμήματος  στις  22 Μαΐου 1897, τον αναγνώρισε Οπλαρχηγό κατά τις Επαναστάσεις του 1866 και 1878.

Στις 20 Φεβρουαρίου 1902, οι Αρχηγοί και πληρεξούσιοι της επανάστασης του 1866 και 1878  πιστοποιούν ότι ο Μανόλης Ξυλούρης ή Τζιτζής υπήρξε ένας από τους γενναιότερους άντρες και ότι φέρει σε διάφορα μέρη του σώματός του 19 σφαίρες  τις οποίες έλαβε από τους εχθρούς.

Στις 10  Φεβρουαρίου 1903, οι επιζώντες πληρεξούσιοι της επαναστατικής  συνέλευσης του 1866-1878 πιστοποιούν ότι διετέλεσε  Οπλαρχηγός  Α΄ τάξης και ότι  πληγώθηκε  πολλές φορές κατά τις μάχες.

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ανωγείων πιστοποιεί την 1η Ιουλίου 1906 ότι ο Μανόλης Ξυλούρης ή Τζιτζής τραυματίστηκε πολλές φορές στις μάχες :

1ον)  Το 1866 τον μήνα Μάιο στη θέση Δοξαρό  Γαράζου  στον  αριστερό  βραχίονα  και  η  σφαίρα  εξήλθε από την ωμοπλάτη, αφού του προξένησε τέσσερις οπές.

2ον) Τον Οκτώβριο του 1866 στη θέση  Κέρη Ρογδιάς Μαλεβυζίου στο  μέτωπο.

3ον)  Τον Μάιο του 1867 στο Ασκύφου Σφακίων στον  αριστερό  μηρό.

Από τα παραπάνω τραύματα  κατέστη  ανίκανος για  εργασία.

Ο ίδιος αναφέρει ότι τραυματίστηκε πολλές φορές και ότι κατά τον τελευταίο του  τραυματισμό αποκεφάλισε δυο Τούρκους. Πέθανε πάμφτωχος το έτος 1913.